بخش دوم
ومنه: وَکَأَنِّی أَنْظُرُ إلَیْکُمْ تَکِشُّونَ کَشِیشَ الضِّبَابِ: لا تَأْخُذُونَ حَقًّا، وَلا تَمْنَعُونَ ضَیْماً. قَدْ خُلِّیتُمْ وَالطَّرِیقَ، فَالنَّجَاةُ لِلْمُقْتَحِمِ، وَالْهَلَکَةُ لِلْمُتَلَوِّمِ.
ترجمه
گویا مى بینم (در آینده نه چندان دور) در صحنه نبرد از برابر دشمن فرار مى کنید، و صداى همهمه شما هنگام فرار، همچون صداى سوسماران به هنگام حرکت است، نه قادر بر گرفتن حقى هستید، و نه توان جلوگیرى از ظلم و ستمى را دارید، این شما و این راه راست، نجات براى کسى است که خود را داخل میدان افکند (و از حوادث نترسد) و هلاکت و بدبختى نصیب کسى است که سستى و تنبلى کند.
شرح و تفسیر
آینده شما تاریک است!
این بخش از خطبه، به عقیده جمعى از شارحان نهج البلاغه، کلام مستقلى است، و به همین دلیل تحت شماره مستقلى آن را ذکر کرده اند و به عقیده بعضى دیگر، دنباله گفتار سابق است. آن ها که آن را جدا شمرده اند تصورشان این است که پیوند آشکارى میان این بخش و بخش سابق نیست چراکه در بخش سابق امام (علیه السلام) اصحاب و یاران خود را تشویق به جهاد و پیکار شجاعانه کرده، در حالى که در این بخش، سخن از شکست و فرار است و این دو با یکدیگر هماهنگ