بخش اوّل
نَحْمَدُهُ عَلَى مَا أَخَذَ وَأَعْطَى، وَعَلَى مَا أَبْلَى وَابْتَلَى. الْبَاطِنُ لِکُلِّ خَفِیَّةٍ، وَالْحَاضِرُ لِکُلِّ سَرِیرَةٍ، العَالِمُ بِمَا تُکِنُّ الصُّدُورُ، وَمَا تَخُونُ الْعُیُونُ. وَنَشْهَدُ أَنْ لا إلهَ غَیْرُهُ، وَأَنَّ مُحَمَّداً نَجِیبُهُ وَبَعِیثُهُ، شَهَادَةً یُوَافِقُ فِیهَا السِّرُّ الْإِعْلاَنَ، والْقَلْبُ اللِّسَانَ.
ترجمه
ستایش مى کنیم او را براى آنچه گرفته و بخشیده، و براى نعمتهایى که عطا کرده و آزمون هایى که (به وسیله مشکلات) مقرّر داشته است. همان کسى که نزد هرچیز مخفى حاضر است (و از آن آگاهى دارد) و در درون (جان ها) حضور دارد واز آنچه سینه ها در خود پنهان داشته اند و از خیانت چشم ها باخبر است و گواهى مى دهیم که معبودى جز او نیست و محمّد (صلی الله علیه و آله) برگزیده و فرستاده اوست، گواهى و شهادتى که درون و برون، و قلب و زبان در آن هماهنگ باشد.
شرح و تفسیر
اوصاف ویژه پروردگار
امام (علیه السلام) خطبه را با ستایش پروردگار و ذکر اوصاف ویژه اى از او آغاز مى کند، مى فرماید: «ستایش مى کنیم او را براى آنچه گرفته و بخشیده و براى نعمتهایى که عطا کرده و آزمون هایى که (به وسیله مشکلات) مقرّر داشته است»؛ (نَحْمَدُهُ عَلَى مَا أَخَذَ وَأَعْطَى، وَعَلَى مَا أَبْلَى وَابْتَلَى).
منظور از «أَخَذَ» گرفتن نعمتها و مواهب الهى است و منظور از «أَعْطَى»