صفحه ٤٤٧

شنیده ها سخن باطل بسیار است، و آنچه در خطبه مورد بحث آمده اشاره به همین نکته است.
آنچه گفته شد، شاید بهترین تفسیرى باشد که براى جمله امام (علیه السلام) به نظر مى رسد، بعضى از شارحان نهج البلاغه تفسیر دیگرى دارند که خلاصه اش چنین است: جمله «میان حق و باطل چهار انگشت فاصله است»، اشاره به عیوبى است که درباره اشخاص گفته مى شود، بسیارى از این عیوب، ناشى از سوءظن، عدم تحقیق، حسد، کینه توزى، و مانند آن است، بنابراین در میان این گفته ها دروغ و باطل فراوان است، ولى اگر انسان عیوبى را با چشم خود ببیند، مى تواند قبول کند که فلان شخص داراى فلان عیوب است.

نکته
یک درس عالى اخلاقى

اگر مردم جهان همین جمله اخیر را که امام (علیه السلام) فرمود: «میان حق و باطل چهار انگشت بیشتر فاصله نیست»، به خاطر بسپارند و همیشه و در همه جا به آن عمل کنند، به یقین خوش بینى و حسن ظنّ جاى بدبینى و سوءظن، و اعتماد جاى بى اعتمادى، و محبّت جاى نفرت و کینه توزى را خواهد گرفت، و شایعات بى اساس درباره اشخاص و گروه ها از رونق خواهد افتاد، و شایعه پردازان هرگز به اهداف شوم خود نخواهند رسید، و روح سلامت و خوش بینى بر جامعه حاکم مى شود.
متأسفانه امروز نه تنها در سطح افراد عادى، بلکه در سطح رسانه هاى دنیا طوفان خطرناکى از شایعه پراکنى درباره اشخاص و گروه ها و کشورها درگرفته، که فضاى جهان را تیره و تار ساخته است، و سرچشمه آن غفلت از تفاوت حق وباطل است، که در کلام امام (علیه السلام) در این خطبه به آن اشاره شد و متأسفانه مردم جهان هزینه سنگینى براى آن مى پردازند.