صفحه ٤٢٢

نکته
ریشه اصلى فساد

در جلد اوّل این کتاب در شرح خطبه سوم (خطبه شقشقیه) داستان شوراى شش نفره عمر را که منتهى به انتخاب عثمان براى خلافت گردید و درواقع توطئه اى بر ضد خلافت على (علیه السلام) بود آوردیم و بخشى از گفتنى ها به استناد تواریخ معتبر در این زمینه بیان شد. آنچه مناسب است در این جا بر آن بیفزاییم این است که اگر درست در ترکیب این شوراى شش نفرى و پیامدهاى بسیار منفى آن بیندیشیم، خواهیم دید که بیشترین مشکلات مسلمین از این شورا برخاست.
حکومت عثمان و سیطره بنى امیه و بنى مروان بر پست هاى حساس کشور اسلامى و بیت المال، و حکومت معاویه و جنگ هاى جمل و صفّین و نهروان، وپس از آن، حکومت یزید و امثال عبدالملک، همه از این پدیده شوم نشأت گرفت.
جالب این که ابن ابى الحدید مى گوید: متأسفانه این شورا سبب هر فتنه اى بود که در آن زمان واقع شد و یا تا دامنه قیامت در جهان اسلام روى مى دهد؛ «انّ ذلک کان سبب کلّ فتنة وقعت و تقع إلى أن تنقضی الدُّنیا».(1)
این شورا بود که سرانجام، ارزش هاى اسلامى را کم رنگ و بى رنگ ساخت و ارزش هاى جاهلى و معیارهاى مادى و دنیوى را بر جامعه اسلامى حاکم کرد وزبان حق گویان را برید، ابوذرها به تبعید کشیده شدند و افراد باشخصیتى همچون عمّار یاسر هنگامى که به نتیجه شورا اعتراض کردند مورد خشم وغضب واقع شدند و هیچ کس به سخنان آن ها اعتنا نکرد.