معارف بوک

راوى تعجب مى کند و عرضه مى دارد: فدایت شوم من به آن ها غذا مى دهم و آنان را به خانه خود دعوت مى کنم، با این حال بخشش آن ها به من بیشتر است؟ امام (علیه السلام) فرمود: آرى «إنَّهُمْ إذا دَخَلُوا مَنْزِلَکَ دَخَلُوا بِمَغْفِرَتِکَ وَمَغْفِرَةِ عِیالِکَ وإذا خَرَجُوا مِنْ مَنْزِلِکَ خَرَجُوا بِذُنُوبِکَ وَذُنُوبِ عِیَالِکَ؛ آن ها هنگامى که وارد منزل تو مى شوند با خود براى تو و خانواده ات آمرزش مى آورند، و هنگامى که بیرون مى روند گناهان تو و خانواده ات را بیرون مى برند».(1)
و از آن جا که پرداخت حقوق واجبه و مستحبه و جبران خسارت ها گاه بر نفس انسان سنگین است، امام (علیه السلام) در ادامه سخن تأکید بر صبر و شکیبایى مى کند، و مى فرماید: «چنین کسى باید براى رسیدن به پاداش الهى، دربرابر پرداخت حقوق (واجب و مستحب)، و همچنین مشکلات و حوادث دردناک، شکیبا باشد»؛ (وَلْیَصْبِرْ نَفْسَهُ عَلَى الْحُقُوقِ وَالنَّوَائِبِ(2)، ابْتِغَاءَ الثَّوَابِ).
بنابراین تعبیر حقوق، شامل واجب و مستحب، هر دو مى شود و «نوائب» جمع «نائبه» به معناى حوادث دردناک است و در این جا اشاره به تمام امورى مى شود که خسارت مالى در بر دارد، خواه از ناحیه ظلم ظالمان و حاکمان ستمکار باشد، یا حوادث غیرمنتظره اى که در طول زندگى دامان انسان را مى گیرد.
تعبیر به «ابْتِغَاءَ الثَّوَابِ»، اشاره به این است که صبر دربرابر تمام این بذل و بخشش ها و صرف مال در مصارف مزبور باید به خاطر خدا باشد، تا اجر و پاداشش نزد او محفوظ بماند، و به تعبیر دیگر، مهم آن است که صرف هرگونه مال توأم با قصد قربت باشد.