صفحه ٨٨

شرح و تفسیر
آن ها برادران من بودند!

امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه، براى تحریک نیروها و تشویق آن ها به جهاد، وسرزنش و ملامت دربرابر کوتاهى ها و کاستى ها، یادى از دوستان شجاع، مومن و آگاه خود مى کند؛ که هم در میدان نبرد و جهاد با دشمن مى درخشیدند وهم در میدان اطاعت و عبادت و بندگى خدا پیشرو و پیشگام بودند، مى فرماید: «کجایند آن ها که به اسلام دعوت شدند و (از جان و دل) آن را پذیرفتند. قرآن را تلاوت کردند و به خوبى آن را شناختند و به کار بستند، به جهاد دعوت شدند وعاشقانه به سوى آن حرکت کردند، همچون عشق ناقه به بچه هایش، غلاف شمشیرها را کنار انداختند (و فکر عقب نشینى از سر به در کردند) و گرداگرد زمین را (در جبهه هاى مختلف) گروه گروه و صف درصف احاطه کردند، (سرانجام) بعضى شهید شدند و بعضى رهایى یافتند؟»؛ (أَیْنَ الْقَوْمُ الَّذِینَ دُعُوا إلَى الإسْلاَمِ فَقَبِلُوهُ، وَقَرَوُوا الْقَرْآنَ فَأَحْکَمُوهُ، وَهِیجُوا(1) إلى الْجِهَادِ فَوَلِهُوا(2) وَلَهَ اللِّقَاحِ(3) إلَى أَوْلاَدِهَا، وَسَلَبُوا السُّیُوفَ أغْمَادَهَا(4)، وَأَخَذُوا بِأَطْرَافِ الْأَرْضِ زَحْفاً(5) زَحْفاً، وَصَفًّا صَفًّا. بَعْضٌ هَلَکَ، وَبَعْضٌ نَجَا).
اوصافى که امام (علیه السلام) در این عبارت براى آن ها برشمرده بسیار حساب شده است. از ایمان به اسلام و فهم صحیح و دقیق قرآن، و به کار بستن آن، که انگیزه