معارف بوک

1- سند خطبه: طبرى، مورخ معروف در تاریخ خود، ج 4، ص 47 در حوادث سال 37 هجرى این خطبه را با شأن صدور مشروحى بیان کرده که فشرده آن، چنین است: این سخن را امام (علیه السلام) زمانى بیان فرمود که: به سراغ «خوارج» آمد در حالى که آن ها با «ابن عباس» مشغول بحث و محاجه بودند. امام (علیه السلام) به «ابن عباس» فرمود: «تو ساکت باش»، سپس شروع به سخن کرد و بعد از حمد و ثناى الهى فرمود: «پیشواى شما کیست؟». گفتند: «ابن کوّاء»، فرمود: «چرا شما به مخالفت با ما برخاسته اید؟». عرض کردند: «به دلیل پذیرش «حکمیّت» در جنگ صفّین». امام (علیه السلام) فرمود: «شما را به خدا سوگند! مگر شما نبودید که هنگام بالا بردن قرآن ها بر سر نیزه ها، اصرار داشتید که دست از جنگ بکشم و من به شما گفتم این گروه را من بهتر از شما مى شناسم آن ها نه اهل دین هستند و نه اهل قرآن ولى شما گوش ندادید و بر مسئله حکمیّت اصرار کردید، من به ناچار پذیرفتم ولى با حکمین شرط کردم که بر طبق قرآن قضاوت کنند وإلّا ما از حکم آنان برى و بیزار خواهیم بود؟». خوارج گفتند: «آیا عدالت است که افراد را در مسئله خون مسلمین حکم قرار دهیم؟». امام (علیه السلام) فرمود: «ما مردان را حکم قرار ندادیم بلکه قرآن را حکم قرار دادیم». (انا لم نحکم الرجال وإنما حکمنا القرآن). سپس «طبرى» بخشى از این خطبه را آورده است. سبط بن جوزى در تذکرة الخواص، ص 96 و مرحوم مفید در ارشاد، ج 1، ص 271 و طبرسى در احتجاج، ج 1، ص 186، این خطبه را با تفاوت هایى نقل کرده اند (مصادر نهج البلاغه، ج 2، ص 276).