صفحه ١٩٩

جمله ازدواج با زنان مسلمان و گرفتن سهم از بیت المال، براى آن ها مجاز مى دانست، در حالى که اگر کسى با گناه کبیره کافر شود نباید هیچ یک از این امور در حق او اجرا گردد.

نکته ها
1. خوارج و تکفیر همه گنهکاران!

از خطبه مورد بحث، این نکته به خوبى استفاده مى شود که خوارج معتقد بودند : ارتکاب هر گناه کبیره سبب خروج از دین اسلام مى شود، بنابراین، هرکس مرتکب گناه کبیره اى شود، اگر قبلاً مسلمان بوده مرتّد است و محکوم به اعدام.
این اعتقاد سخیف و آمیخته با گمراهى شدید، در کتب عقاید نیز به آن ها نسبت داده شده است. آن ها براى اثبات مقصود خود، به ظاهر بعضى از آیات قرآن که مفهوم آن را درک نکرده بودند توسّل مى جستند، ازجمله آیه شریفه 97 سوره آل عمران که درمورد تارک حج مى فرماید: (وَمَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِىٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ) و آیه 44 مائده که مى فرماید: (وَمَنْ لَّمْ یَحْکُمْ بِمَآ اَنْزَلَ اللَّهُ فَاُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ)؛ و آیه 23 سوره جن که درباره همه گنهکاران مى گوید: (وَمَنْ یَعْصِ اللهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِیْنَ فِیْها أبَداً).
در این آیات، گاه درباره بعضى از گنهکاران کلمه کفر اطلاق شده و گاه تعبیر به خلود در جهنم (جاودانه در دوزخ ماندن) که مخصوص کافران است دیده مى شود.
غافل از این که واژه کفر در لغت و در اصطلاح شرع، همیشه به معناى خروج از اسلام نیست، بلکه کفر درجات و مراحلى دارد: گاه به معناى ارتکاب گناه وگاه به معناى انکار خداوند و اعتقادات دینى به کار مى رود، به عبارت دیگر، کفر به معناى فاصله گرفتن از حق یا پوشانیدن حق است که مراحل و درجاتى دارد وهرکدام براى خود داراى احکام مخصوصى است؛ همان گونه که ایمان نیز داراى درجاتى است و هرکدام احکام ویژه اى دارد.