بدیهى است که وقتى آتش اختلاف و نفاق در جامعه روشن شود فتنه ها به دنبال آن آشکار مى گردد. و فتنه ها دین و دنیاى انسان ها را تباه مى سازد.
در ماجراى صفین دقیقاً همین برنامه هاى شیطانى اجرا شد، نخست شیطان به آن ها القا کرد که پذیرش حکمیّت سهل ترین راه براى رسیدن به صلح و آرامش است، سپس آن ها را به نافرمانى دربرابر دستورات محکم امیرمومنان (علیه السلام) درباره جهاد دعوت کرد و به دنبال آن، در آن لشکر عظیم تفرقه و نفاق افکند که نتیجه آن فتنه عمروعاص و فتنه خوارج بود.
سپس امام (علیه السلام) براى این که اصحاب و یارانش در این دام نیفتند مى فرماید : «حال که چنین است از وسوسه ها و فریب هاى او روى بگردانید و نصیحت را از کسى که به شما هدیه مى کند پذیرا شوید، و آن را محکم در درون جان خویش نگهدارى کنید»؛ (فَاصْدِفُوا(1) عَنْ نَزَغَاتِهِ(2) وَنَفَثَاتِهِ(3)، وَاقْبَلُوا النَّصِیحَةَ مِمَّنْ أَهْدَاهَا اِلَیْهِمْ، وَاعْقِلوهَا(4) عَلَى أَنْفُسِکُمْ).
در عصر و زمان ما نیز مطلب همین گونه است، نخست شیطان راه هاى انحرافى خود را سهل و آسان نشان مى دهد، و گروه ها را به سوى خود مى کشاند، سپس ارزش هاى اسلامى را یکى یکى از آن ها مى گیرد بعد، در میان آن ها تفرقه مى افکند و به دنبال تفرقه آتش فتنه هاى سیاسى، اجتماعى و اقتصادى را روشن مى کند.
* * *