در حدیثى نیز از امام زین العابدین على بن الحسین (علیه السلام) در تأیید همین سخن آمده است که فرمود: «حَقُ مَنْ اَسائَکَ اَنْ تَعْفُوَ عَنْهُ، وَ اِنْ عَلِمْتَ اَنَّ الْعَفْوَعَنْهُ یُضِرُّ اِنْتَصَرْتَ قالَ اللّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلِمِ فَاُولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبیل; حق کسى که به تو بدى کرده این است که او را عفو کنى ولى اگر مى دانى عفو او سبب زیان مى شود مى توانى انتقام بگیرى خداوند متعال مى فرماید کسى که بعد از مظلوم شدن یارى طلبد (و به مجازات ظالم بپردازد) ایرادى بر او نیست».{1}
ولى نباید وجود این گونه استثنائها سبب سوء استفاده گردد و هر کس به بهانه اینکه عفو و گذشت سبب جرئت و جسارت بدکاران و خاطیان است به انتقام جویى بپردازد، بلکه باید از روى خلوص و عدم تعصب موارد استثناى از اصل عفو و گذشت را با دقت شناخت و طبق آن عمل کرد.
این نکته نیز شایان توجه است که عفو و گذشت از اجراى حدود و تعزیرات شرعیه جز در مواردى که در روایات منصوص است جایز نیست، چرا که اجراى حد و تعزیر در جاى خود از واجبات است.
آثار عفو و ثمرات و انگيزه هاى آن
عفو و گذشت با توجه به اشاراتى که در آیات و روایات گذشته بود، آثار بسیار مطلوب و جالب و شگفت انگیزى دارد که به طور خلاصه مى توان چنین گفت:
1ـ عفو و گذشت گاه دشمنان سرسخت را به دوستان صمیمى مبدل مى سازد به خصوص زمانى که توام با نیکى و مقابله به ضد (یعنى خوبى در مقابل بدى بوده باشد) که در آیه 34 سوره فصلت به آن اشاره شده است.
2ـ عفو و گذشت سبب بقاء حکومتها و دوام قدرت است چرا که از دشمنیها و مخالفتها مى کاهد و بر دوستان و طرفداران مى افزاید. در حدیثى از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)مى خوانیم: «عَفْوُ الْمُلُوکِ بَقاءُ الْمُلْکِ; عفو پادشاهان سبب بقاء حکومت است».{2}