صفحه ٨٨

پیاده شود و صورت بر خاک نهد، و اگر از ترس انگشت نما شدن نتواند پیاده شود صورت بر قربوس زین بگذارد. (قربوس قسمت برآمدگى جلو زین است) و اگر آن را هم نتواند انجام دهد صورت بر کف دست بگذارد و شکر خدا را بجا آورد.{1}
3ـ در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم که به یکى از یارانش به نام ابوبصیر فرمود: گاه مى شود که یکى از شما ظرفى از آب مى نوشد، و خداوند به خاطر آن او را اهل بهشت مى کند، سپس در شرح این کلام فرمود: نخست ظرف آب را مى گیرد، و هنگامى که مى خواهد بر لب بگذارد بِسْمِ اللّه مى گوید کمى مى نوشد و هنوز سیراب نشده آن را از لب بر مى دارد و شکر خدا مى گوید، بار دوم مى نوشد، سپس ظرف را از لب برمى دارد و شکر خدا مى گوید و براى سوّمین بار نیز همین کار را تکرار مى کند «فَیُوجِبُ اللّهُ عَزَّ وَجَلَّ لَهُ بِها الْجَنَّةَ; خداوند به برکت آن او را اهل بهشت مى کند».{2}

چگونه باید شکر کرد؟
در تعریف شکر گفتیم که شکرگزارى همان قدردانى از نعمت است، خواه در عمل باشد یا به وسیله زبان و یا به قلب، و کفران و ناسپاسى نعمت، بى اعتنائى به نعمت ها، تحقیر و تضییع آنها است و عدم توجه به صاحب نعمت.
و مهمترین بخش شکرگزارى همان شکر عملى است، چه بسیارند کسانى که با زبان شکر خدا مى گویند، ولى در عمل کفران مى کنند.
کسانى که اسراف و تبذیر مى کنند، و یا بخیل هستند، یا نعمت هاى الهى را وسیله فخر فروشى بر دیگران قرار مى دهند، یا بر اثر نعمت مست مى شوند و طغیان مى کنند، همه آنها ناسپاسند، و در طریق کفران نعمت گام بر مى دارند، به عکس آنها که نعمت هاى الهى را کتمان نمى کنند، و آشکار و پنهان انفاق مى نمایند و با گسترش نعمت، تواضع آنها در مقابل خالق و خلق بیشتر مى شود و سعى دارند نعمت ها همه در جاى خود مصرف شود، و چیزى از آن ضایع نگردد، آنها بندگان شکرگزارى هستند و شایسته فزونى نعمت.