معارف بوک

درباره تو نزد دیگران نیز سخن چینى خواهند کرد. همان گونه که در حدیثى در روضه بحارالانوار از امام صادق (علیه السلام) نقل شده مى خوانیم: «وَ مَنْ نَمَّ اِلَیْکَ سَیَنُمُّ عَلَیْکَ; کسى که نزد تو سخن چینى کند، بر ضد تو نیز سخن چینى خواهد کرد».{1}
آخرین سخن در این زمینه این است که غالب مفاسد اخلاقى در صفات رذیله از ضعف ایمان ناشى مى شود هر قدر پایه هاى ایمان به روز جزا در دل محکم تر گردد، این رذایل کم رنگتر و کم رنگتر خواهد شد.

موارد استثناء
حرام بودن سخن چینى به عنوان یک گناه کبیره و زشتى آن از نظر علم اخلاق یک اصل اساسى است که باید همیشه مورد توجه باشد، ولى به ندرت ممکن است این حکم مانند سایر احکام شرع استثناءهایى داشته باشد که در آن موارد نقل کردن حرف این براى آن یا بالعکس نه تنها جایز باشد، بلکه گاه واجب باشد، از جمله این موارد جایى که احساس کنیم فرد یا گروهى قصد کشتن یا ضربه زدن به فردى را دارد و مسأله جدى است، سخن آنها را براى فرد مورد نظر نقل کنیم تا در محافظت خویشتن بکوشد یا از منطقه خطر دور شود، نظیر آنچه در مورد موسى (علیه السلام) واقع شد که پس از داستان کشتن قبطى متجاوز کسى نزد موسى (علیه السلام) آمد و گفت: «اِنَّ الْمَلاََ یَأتَمِرُونَ بِکَ لِیَقْتُلُوکَ فَاخْرجْ اِنّى لَکَ مِنَ النّاصِحینَ; این جمعیت براى کشتن تو به مشورت نشسته اند فوراً از شهر خارج شو که من از خیرخواهان تو هستم».{2}
گاه مى شود به وسیله سخن چینى راست یا دروغ میان صفوف دشمن اختلاف افکند، این نیز از موارد جواز یا وجوب آن است نظیر آنچه درباره نعیم بن مسعود و جنگ احزاب نقل شده که در میان دو گروهى از دشمنان اسلام اختلاف افکند و آنها را نسبت به یکدیگر بدبین و در امر جنگ سست نمود.{3}
ولى این گونه استثنائات نادر هرگز نباید بهانه اى براى آلوده شدن به این گناه یا