صفحه ١٩٥

مى سپرند، اگر کسى امانتش را به دست انسان بد سابقه اى بسپارد، و او در امانت خیانت کند، باید خویشتن را ملامت کند. در حدیثى از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «مَنِ اْئَتَمَنَ غَیْرَ اَمِین فَلَیْسَ لَهُ عَلَى اللّهِ ضِمانٌ لاَِنَّه قَدْ نَهَاهُ اَنْ یَأْتَمِنَهُ; کسى که امانت خویش را به غیر امین بسپارد، خدا ضامن حفظ آن نیست، زیرا خدا او را از سپردن امانت به چنین کسى نهى کرده است».{1}
امام باقر (علیه السلام) مى فرماید: «مَنِ ائِتْمَنَ غَیْرَ مُؤْتَمَن فَلا حُجَّةَ لَهُ عَلَى اللّهِ; کسى که فرد غیر امین را امین بشمرد (و امانتش را به او بسپارد، مال خود را ضایع کرده) و حجتى در برابر پروردگار ندارد».{2}
بنابراین بر تمام مدیران جامعه اسلامى لازم است که به هوش باشند، مبادا پست ها و مقامات مختلف حکومت را که مهم ترین امانت هاى الهى هستند، به دست افراد خائن بسپارند، که هم دنیاى خویش را تباه مى کنند و هم دین خود را، و در پیشگاه خدا مسؤولیت سنگینى دارند.

امانت و خیانت در بیت المال
امانت همه جا مطلوب است ولى از دیدگاه اسلام در اموال عمومى و سرمایه هاى معنوى و مادى که تعلق به جامعه دارد، نه به شخص خاصى، داراى تأکید بیشترى است فلسفه آن نیز روشن است، زیرا اولا گروهى چنین مى پندارند، چون این سرمایه ها تعلق به عموم دارند، آنها آزادند هرگونه مى خواهند در آن عمل کنند، و ثانیاً اگر خیانت در اموال عمومى و بیت المال رایج شود نظام جامعه از هم گسیخته خواهد شد، و چنین جامعه اى هرگز روى سعادت نمى بیند.
براى پى بردن به اهمیت این موضوع کافى است که داستان «حدیده مُحْماة» را بار دیگر به خاطر بیاوریم آنجا که عقیل برادر امیرمؤمنان على (علیه السلام) تقاضا کرده بود کمى بر سهمیه او از گندم بیت المال بیفزاید، و ضابطه عدالت بین مسلمین را به خاطر رابطه برادرى کمى تغییر دهد، على (علیه السلام) آهنى را در آتش گذارد، و نزدیک