بى اعتبارى و بى آبرویى در میان دوستان و آشنایان و در کل جامعه مى شود و بزرگترین سرمایه هاى خویش یعنى اعتماد مردم را به کلى از دست مى دهد، هم در پیشگاه خالق رو سیاه است و هم در برابر خلق خدا، و نمونه هاى عینى آن در زندگى روزمره و در تمام طول تاریخ در برابر چشمان ما قرار دارد. آرى هرگاه انسان در این امور بیندیشد به یقین توان ترک این رذیله را پیدا خواهد کرد. همین مضمون در حدیثى از على (علیه السلام) نقل شده که فرمود: «وَالْخُلْفُ یُوجِبُ الْمَقْتَ عِنْدَاللّهِ وَ عِنْدَ النّاسِ; پیمان شکنى موجب خشم خداوند و خشم مردم مى شود».{1}
به همین دلیل در بسیارى از جوامع که خبرى از دین و ایمان به خدا نیست سازمان ها و شرکتهایى دیده مى شوند که مى کوشند قراردادها و پیمانهاى خود را با دقت اجرا کنند و گاه حتى فراتر از آن مى روند چرا که راه بدست آوردن اعتماد مراجعین و در نتیجه جلب توجه و درآمد بیشتر را در این کار دیده اند و به راستى مطلب هم چنین است.
اقسام عهد و پیمان
عهد انواع و اقسامى دارد و از یک نظر مى توان آن را به سه قسم تقسیم کرد:
1ـ عهد با خدا 2ـ عهد با مردم 3ـ عهد با خویشتن.
در عهد با خداوند بسیارى از فقهاء در کتب فقهى خود در کنار مباحث نذر، بحث عهد را عنوان کرده اند و اگر کسى با خدا عهدى کند و صیغه عهد را بخواند مثلا بگوید: «عاهَدْتُ اللّهَ اَنَّهُ متى شَفانِى اللّهُ اَصومُ ثَلاثَةَ اَیّام اَوْ اَتَصَدَّقُ بِکُذا وَ کَذا; با خدا عهد کرده که هرگاه مرا از بیمارى شفا دهد سه روز روزه مى گیرم یا فلان مقدار صدقه مى دهم» (صیغه عربى و یا فارسى تفاوتى ندارد) بر او واجب است که به عهد خود وفا کند و اگر مخالفت کند کفّاره دارد و کفاره اش بنا بر مشهور کفّاره روزه خوردن ماه مبارک رمضان است.