حسن خلق در زندگى مادى و معنوى انسان ها، و تأکیدى که اسلام بر این امر دارد، به خوبى نمایان است، و در واقع همه آثار و برکات مادى و معنوى، براى آن ذکر شده است، به گونه اى که مى توان حسن خلق را یکى از اساسى ترین تعلیمات اسلام شمرد.
* * *
در اینجا توجه به نکاتى لازم است:
1- تعریف حسن خلق
حسن خلق شاید از امورى باشد که بى نیاز از تعریف است و همه مردم با آن آشنا هستند، ولى براى توضیح بیشتر مى توان گفت: حسن خلق از مجموعه اى از صفات و برخوردها تشکیل یافته است: «نرمش و مدارا، گشاده رویى، زبان خوب و اظهار محبت، رعایت ادب، چهره خندان و تحمل و بردبارى در مقابل مزاحمت هاى این و آن.» هنگامى که این صفات و اعمال به هم آمیخته شد، به آن حسن خلق مى گویند.
در حدیث جامع و جالبى از امام صادق (علیه السلام) در تعریف حسن خلق چنین آمده است، یکى از یاران امام پرسید: «ما حَدُّ حُسْنِ الْخُلْقِ; تعریف حسن خلق چیست؟» امام (علیه السلام) فرمود: «تَلینُ جانِبَکَ وَ تُطیِّبُ کَلامَکَ وَ تَلْقى اَخاکَ بِبِشْر حَسَن; با نرمش و مدارا با مردم رفتار مى کنى، و سخن خویش را پاکیزه مى گردانى، و برادرت را با خوش رویى ملاقات مى نمایى».{1}
در حدیث دیگرى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) به بخشى از تفسیر حسن خلق اشاره شده مى فرماید: «اِنَّما تَفْسیرُ حُسْنِ الْخُلْقِ ما اَصابَ الدُّنْیا یَرْضى، وَ اِنْ لَمْ یُصِبْهُ لَمْ یَسْخَطْ; تفسیر حسن خلق این است که هر مقدار از دنیا به او برسد، خشنود باشد و اگر به دنیا نرسد خشمناک نشود».{2}