الْمُمارَاةِ; کانون شر لجاجت و کثرت جر و بحثهاى بى منطق است».{1}
10ـ این بحث را با حدیث دیگرى از سلمان فارسى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) پایان مى دهیم که فرمود: «لا یُؤْمِنُ رَجُلٌ حَتّى یُحِبَّ اَهْلِ بَیْتى وَ حَتّى یَدَعَ الْمِراءَ وَ هُوَ مُحِقٌّ فَقالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطابِ ما عَلامَةُ حُبِّ اَهْلِ بَیْتِکَ؟ قالَ: هذا، فَضَرَبَ بِیَدِهِ عَلى عَلِىِ بْنِ اَبى طالِب (علیه السلام); هیچ کس ایمان (به من) نمى آورد مگر این که اهل بیت مرا دوست دارد و مراء را هر چند حق با او باشد ترک کند. عمر (در آنجا حاضر بود) و گفت علامت محبت اهل بیت تو چیست؟ پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) فرمود: این (را دوست بدارد) و با دستش بر (شانه) على (علیه السلام)زد.{2}
بى شک این دو موضوع را که پیغمبر اکرم در کلام خود به عنوان نشانه ذکر کرده است با هم رابطه دارد، ممکن است رابطه اش این باشد که دلائل فضیلت على (علیه السلام) و اهل بیت (علیهم السلام) به قدرى روشن است که اگر کسى اهل جدال و مراء و پرخاشگرى نباشد به حقیقت آن پى مى برد.
* * *
روایات در زمینه نکوهش مراء بسیار فراوان است. ده حدیثى که در بالا ذکر کردیم گلچینى از میان آنها بود و دقت در همین احادیث براى پى بردن به خطرات این خلق وخوى نکوهیده و آثار اسف انگیز و مخرب آن در فرد و جامعه روشن است.
آثار و پيامدهاى جدال و مراء
تاکیدهاى فراوان که در آیات قرآن و روایات متواتر اسلامى در مذمت جدال و مراء و جر و بحثهاى پرخاشگرانه و بى منطق وارد شده به خاطر آن است که اولا نخستین اثر منفى این کار و اخلاق سوء پرده افکندن بر چهره حقایق است و بدترین حجاب را میان انسان و درک حقایق ایجاد مى کند به گونه اى که گاه حتى