معارف بوک

پایبندی مسلمین به عهد و پیمان ها
پیشرفت سریع اسلام در قرنهاى نخستین براى همه مورخان شرق و غرب مایه شگفتى است ولى اگر به علل و عوامل آن درست بیندیشیم به آسانى مى توان به رمزو راز آن پیشرفت سریع و برق آساى پى برد.
به یقین یکى از علل آن، پایبندى لشکر اسلام به پیمانهایشان بود، چیزى که قرآن مجید و پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) بارها بر آن تکیه داشتند، این مسأله به قدرى براى آنها اهمیت داشت که حاضر بودند بسیارى از پیروزى هاى زودگذر را فداى آن کنند.
قانون مهم «امان» که در دستورات اسلامى آمده است بر این معنا تأکید دارد که هر کدام از سربازان اسلام در هر رتبه اى که باشند مى توانند به بعضى از افراد دشمن موقتاً امان دهند و تمام سربازان اسلام موظّفند که نسبت به آن همچون یک عهدنامه قطعى وفادار باشند.
نمونه هاى زیادى از آن را مى توان در تاریخ اسلام مشاهده کرد از جمله:
1ـ یاقوت حموى در معجم البلدان درباره فتح شهر سُهْریاج{1} داستان عجیبى نقل مى کند که در زمان یکى از خلفا لشکرى به آنجا اعزام شد یکى از بزرگان لشکر مى گوید ما تصمیم گرفته بودیم یک روز شهر را فتح کنیم (چون عِدّه و عُدّه به اندازه کافى داشتیم) در ابتدا جنگى در میان اهل شهر و لشکریان اسلام در گرفت سپس لشکر براى تجدید قوا به پایگاه خود برگشتند تنها یکى از افراد جنگجو که از بردگان بود در اطراف شهر باقى مانده بود آنها از او امان خواستند او امان نامه اى نوشت و به تیرى بست و به سوى آنها پرتاب کرد هنگامى که لشکر اسلام براى ادامه نبرد به اطراف شهر بازگشت صحنه عجیبى را دیدند، و آن این که مشاهده کردند آنها درِ شهر را باز کرده اند و از در قلعه خارج شده و کاغذى به دست دارند که نشان مى دهد امان نامه اى است از سوى یکى از لشکریان اسلام و از آنها خواستند که امان نامه را