انسان ها بر مى افروزد، و مردم را به جان هم مى اندازد، نظام اجتماعى را به هم مى ریزد، و گاه باعث ضایع شدن اموال و نفوس و از میان رفتن قدرت جامعه ها و کشورها مى گردد.
طرق درمان انتقام جويى و كسب فضيلت عفو
بهترین راه براى درمان صفت رذیله انتقام جویى و صعود به اوج فضیلت عفو و گذشت در درجه اول، تفکر درباره پیامدهاى هر کدام از این دو صفت است، هنگامى که انسان ببیند عفو و گذشت چه برکاتى در دنیا و آخرت دارد و چگونه سبب قدرت و آبرو و عظمت نزد خلق و خالق مى شود، و انسان را از بسیارى از مشکلات زندگى و دردسرهاى فراوان مى رهاند و به او محبوبیت در نزد مردم و خدا مى دهد در حالى که انتقام جویى گاه شیرازه زندگى او را به هم مى ریزد، و جان و مال و آبروى او را با انواع خطرات مواجه مى کند به یقین عفو و گذشت را بر انتقام جویى ترجیح خواهد داد، و کم کم این مسأله به صورت خلق و خو و ملکه اخلاقى در مى آید.
از سوى دیگر هنگامى که ریشه هاى انتقام جویى را که در بالا اشاره شد بشناسد و به درمان یک یک آنها بپردازد، با از میان رفتن علت، معلول نیز از میان خواهد رفت، و کینه توزى و انتقام جویى جاى خود رابه دوستى و محبت و عفو و گذشت خواهد سپرد.
به این ترتیب به پایان بحث درباره فضیلت عفو و گذشت و رذیله انتقام جویى مى رسیم هر چند هنوز مسایل ناگفته در اینجا کم نیست.