معارف بوک

الْفُجُورِ وَ اِنَّ الْفُجُورَ یَهْدِى اِلَى النّارِ; از دروغ بپرهیز چرا که دروغ به فجور دعوت مى کند، و فجور به آتش دوزخ».{1}
7ـ دروغ با عقل سازگار نیست، همان گونه که در حدیثى از امام کاظم (علیه السلام) مى خوانیم: «اِنَّ الْعاقِلَ لایَکْذِبُ وَ اِنْ کانَ فِیهِ هَواهُ; انسان عاقل دروغ نمى گوید هر چند به آن تمایل داشته باشد».{2}
8ـ دروغ فرشتگان رحمت را از انسان دور مى کند، در حدیثى از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله)مى خوانیم: «اِذا کَذِبَ الْعَبْدُ کِذْبَةً تَباعَدَ الْمَلَکُ مِنْهُ مَسیرةَ میل مِنْ نَتِنِ ماجاءَبِهِ; هنگامى که یکى از بندگان دروغى بگوید فرشته به خاطر بوى تعفّن که از آن دروغ بر مى خیزد به اندازه یک میل از او دور مى شود»{3} (میل از یک کیلومتر بیشتر و از دو کیلومتر کمتر است).
9ـ دروغ دریچه اى به سوى نفاق است، پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «اِنَّ الْکِذْبَ بابٌ مِنْ اَبْوابِ النِّفاقِ; دروغ درى از درهاى نفاق است».{4}
زیرا انسان دروغگو خود را در چهره راستگو قرار مى دهد در حالى که باطنش غیر از آن است، این دوگانگى ظاهر و باطن نوعى و نفاق، و دروغ یکى از کارهاى شایع منافقان است.
10ـ دروغ گو اعتماد مردم را از دست مى دهد، چنان که در یکى از کلمات امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى خوانیم: «مَنْ عُرِفَ بِالْکِذْبِ قَلّتِ الثِّقَةُ بِهِ; کسى که به دروغ گویى شناخته شود، اعتماد مردم به او کم مى شود».{5}
و نقطه مقابل این معنى نیز در کلمات آن بزرگوار آمده که فرمود: «مَنْ تَجَنَّبَ الْکِذْبَ صُدِّقَتْ أَقْوالُهُ; کسى که از دروغ بپرهیزد سخنانش پذیرفته مى شود».{6}
11ـ این بحث دامنه دار را با حدیث دیگرى که در کلمات قصار امیرمؤمنان على (علیه السلام) آمده است و مردم را از دوستى با دروغگویان بر حذر داشته پایان مى دهیم. فرمود: «وَ اِیّاکَ وَ مَصادَقَةَ الْکَذَّابِ فَاِنَّهُ کَالسَّرَابِ یُقَرِّبُ عَلَیْکَ الْبَعِیدَ وَ یُبَعِّدُ عَلَیْکَ