صفحه ٢٢٦

و در آخرین جمله این بخش از خطبه مى خوانیم که على (علیه السلام) مى فرماید: «عرض کردم: اى رسول خدا! در چنین شرایطى این افراد را که داراى چنین صفاتى هستند، در چه مرتبه اى قرار دهم؟ آیا کار آن ها به منزله ارتداد و بازگشت از دین است و یا به منزله فتنه و انحراف از احکام خدا؟ فرمود: به منزله فتنه بدان (و با آنان همچون مسلمانان خطاکار رفتار کن)»؛ (قُلْتُ: یَا رَسُولَ آللهِ، فَبِأَىِّ آلْمَنَازِلِ أُنْزِلُهُمْ عِنْدَ ذلِکَ؟ أَبِمَنْزِلَةِ رِدَّةِ(1)، أَمْ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةِ؟ فَقَالَ: «بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةِ»).
با توجّه به این که این افراد ظاهرآ دو اصل اساسى دین (توحید و نبوّت) را قبول داشتند و انحراف شدید آن ها در برنامه هاى عملى بود؛ حتّى ضروریّات دین را به ظاهر انکار نمى کردند و مخالفت هاى خود را در پوشش عناوین به اصطلاح، حلال انجام مى دادند؛ لذا حکم ارتداد بر آن ها جارى نمى شد و على (علیه السلام) هم هرگز با آنان همچون مرتدّ عمل نکرد.

نکته
رَگ، رَگ است این آب شیرین، آب شور

آنچه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در مورد فتنه و آزمون بزرگ در این حدیث بیان فرموده نه تنها در عصر حکومت على (علیه السلام)، بلکه در عصر ما نیز با تمام ویژگى ها خودنمایى مى کند. بسیارى از افراد، هنگامى که پاى مال و ثروت نامشروع به میان مى آید، گام هایشان مى لغزد؛ با این حال، خود را در صف مؤمنان مى پندارند؛ گویى بر خدا منّت مى نهند که مسلمان اند و با این که عمداً مرتکب گناهان کبیره مى شوند امید به رحمت او دارند!