باشد؛ حمدى که محبوب ترین حمدها در پیشگاه توست؛ حمدى که برترین حمدها نزد تو خواهد بود. حمدى که تمام جهان خلقت را پر کند و تا آن جا که خواسته اى، برسد؛ حمدى که از تو محجوب و پوشیده نماند و در پیشگاه تو کاستى نداشته باشد؛ حمدى که عددش پایان نگیرد و در پهنه زمان، فنا در آن راه نیابد.
(خداوندا!) کنه عظمت تو را هرگز درک نمى کنیم، جز این که مى دانیم تو زنده و قائم به ذات خودى و دیگران قائم به تواند. هیچ گاه خواب سبک و سنگین، تو را فرانمى گیرد (تا از بندگانت غافل شوى). افکار (بلند پرواز) هرگز به تو نمى رسند و چشم ها (ى تیزبین) تو را نمى بینند؛ ولى تو چشم ها (و حرکات آن ها) را مى بینى و اعمال و کردار (بندگان) را احصا مى کنى و زمام همگان به دست توست.
(خداوندا!) آنچه از مخلوقات مشاهده مى کنیم و از قدرتت در شگفتى فرو مى رویم و وصف عظمت سلطنت تو را بیان مى کنیم، چه اهمّیّتى دارد؟! در حالى که آنچه از ما پوشیده و پنهان است و چشمانمان از دیدن آن قاصر و عقل ما در برابر درکشان ناتوان است و پرده هاى غیب میان ما و آن ها فاصله افکنده، بس عظیم تر است.
(آرى!) آن کس که قلبش را از همه چیز تهى کند و فکرش را به کار گیرد تا بداند چگونه عرش را برپا ساخته اى و مخلوقاتت را آفریده اى، چگونه کرات آسمان را در هوا معلّق کرده اى و زمینت را بر روى امواج آب، گسترده اى، به یقین دیده فهمش وامى ماند؛ عقلش مبهوت مى شود؛ شنوایى اش حیران، و اندیشه اش سرگردان مى ماند!!
شرح و تفسیر
ناتوانى اندیشه ها دربرابر عظمت او
امام (علیه السلام) در بخش اوّل خطبه، نخست به چهار موضوع به صورت بسیار فشرده اشاره مى فرماید: امر خداوند، رضا، داورى و عفو او. مى فرماید:
«فرمان او قطعى و حکیمانه است»؛ (أَمْرُهُ قَضَاءٌ وَ حِکْمَةٌ).