درهم کوبید و در برابر آن هیچ برجستگى اى بر سطح آن زمین باقى نماند؛ نه کوه هاى استوار، نه تپه ها و هیچ چیز مانع جریان آن نشد؛ نه کوه هاى عظیم و نه تپه هاى بلند. خداوند آن ها را مانند آب در درون درّه ها پراکنده مى سازد؛ سپس همچون چشمه سارها از قسمت هاى مختلف زمین بیرون مى آورد؛ و به کمک آنان حق گروهى (از مظلومان) را از گروهِ دیگر (ظالمان) مى گیرد و جمعى را در سرزمین دیگران اقامت مى بخشد.
به خدا سوگند! آن ها (بنى امیّه) بعد از تسلط و پیروزى، همه آنچه را که در دست دارند از دست مى دهند (و ذوب مى شوند) آن گونه که چربى بر روى آتش آب مى شود.
شرح و تفسیر
سرنوشت مرگ بار بنى امیّه
امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه، اشاره به سرنوشت موفقیت آمیز اصحاب و یارانش و نیز سرانجام مرگ بار و تیره و تار حکومت بنى امیّه مى کند و مى فرماید: «آن ها (اشاره به یاران امام (علیه السلام) است) پس از اتحاد و همبستگى پراکنده شدند و از اصل خویش متفرّق گشتند»؛ (آفْتَرَقُوا بَعْدَ أُلْفَتِهِمْ، وَ تَشَتَّتُوا عَنْ أَصْلِهِمْ).
گروهى به خوارج پیوستند و بر ضدّ امام (علیه السلام) قیام کردند و گروهى در حال تردید قرار گرفتند و از جمعیّت کناره گیرى کردند.
ولى «در این میان بعضى از آن ها به شاخه محکمى چنگ زدند و به هرجا آن شاخه تمایل یافت، همراهش او به آن سو رفتند»؛ (فَمِنْهُمْ آخِذٌ بِغُصْنٍ أَیْنَمَا مَالَ، مَالَ مَعَهُ).
این اشاره به گروهى است که بر اعتقاد حق باقى ماندند و به ثقلین (کتاب و عترت (علیهم السلام)) که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) دستور داده بود، تمسّک جستند و به شاخه اى از