صفحه ٥٢

ندارید. بدانید! آن کس از ما (اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) ) که آن فتنه ها را دریابد، با چراغ روشنى بخش، در آن گام مى نهد و به سیره و روش صالحان (پیامبر و ائمه اهل بیت (علیهم السلام)) رفتار مى کند. او مى آید تا در آن میان گره ها را بگشاید، بردگان را آزاد سازد، گمراهان و ستمگران متحد را پراکنده کند، و حق جویان متفرّق را گرد هم آورد، او (مدّتى) در پنهانى از مردم به سر مى برد آن گونه که پى جویان، اثر قدمش را نبینند، هر چند براى یافتن او بسیار جست وجو کنند. سپس گروهى (براى یارى او) آماده مى شوند همچون آماده شدن شمشیر به دست آهنگر تیزگر. چشم آنان با قرآن روشنى مى گیرد و تفسیر آیاتش به گوش آن ها افکنده مى شود و هر صبح و شام از جام حکمت سیراب مى شوند!

شرح و تفسیر
نابسامانى ها در پرتو وجودش سامان مى یابد

همان گونه که اشاره شد این خطبه در مجموع، حوادث آینده را پیشگویى مى کند و قرائن و تعبیرات موجود در خطبه، به خوبى نشان مى دهد که سخنان امام (علیه السلام) در این خطبه اشاره به حوادثِ پیش از قیام مهدى (علیه السلام) و سپس قیام مبارک اوست.
نخست مى فرماید: «مردم به چپ و راست متمایل شده در مسیر ضلالت و گمراهى گام نهاده، و راه هاى مستقیم را رها کرده اند»؛ (وَ أَخَذُوا یَمِیناً وَ شِمَالاً ظَعْناً فِی مَسَالِکِ الْغَیِّ، وَ تَرْکاً لِمَذَاهِبِ الرُّشْدِ).
سپس مى افزاید: «درباره آنچه باید رخ دهد و مورد انتظار است عجله مکنید و آنچه را که فردا با خود مى آورد، دور مشمرید»؛ (فَلا تَسْتَعْجِلُوا مَا هُوَ کَائِنٌ مُرْصَدٌ(1)، وَ لا تَسْتَبْطِئُوا مَا یَجِیءُ بِهِ الْغَدُ).