معارف بوک

شرح و تفسیر
به هوش باش!
امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه بعد از هشدارهایى که در بخش گذشته داد، به موعظه و نصیحت شنوندگان پرداخته و اندرزهاى بسیار سودمندى را با عبارات کوتاه و پرمعنا بیان مى دارد. شنونده خود را مخاطب ساخته، مى فرماید: «اى شنونده! از مستى خود به هوش آى! و از غفلت بیدار شو! و از عجله و شتاب خود (در امر دنیا) بکاه»؛ (فَأَفِقْ(1) أَیُّهَا السَّامِعُ مِنْ سَکْرَتِکَ، وَ آسْتَیْقِظْ مَنْ غَفْلَتِکَ، وَ آخْتَصِرْ مِنْ عَجَلَتِکَ).
اشاره به این که زرق وبرق دنیا و مال و مقام و شهوت، انسان را مست مى کند و در خواب غفلت فرو مى برد و او را بدون مطالعه به شتاب وامى دارد و این امور سه گانه موجب انواع اشتباهات و خطاها و گناهان است. از آدم مست و خواب و شتاب زده چه انتظارى جز اشتباه و خطا مى توان داشت؟!
سپس مى افزاید: «در آنچه از زبان پیامبر امّى (صلی الله علیه و آله) به تو رسیده و راه گریزى از آن نیست، درست بیندیش (و دستوراتش را به کار بند) و با کسى که از این دستورات سرپیچى مى کند همراه مشو و او را به آنچه براى خود راضى شده واگذار»؛ (وَ أَنْعِمِ آلْفِکْرَ فِیمَا جَاءَکَ عَلَى لِسَانِ النَّبِىِّ اَلْأُمِّیِّ (صلی الله علیه و آله)(2) مِمَّا لابُدَّ مِنْهُ وَ لامَحِیصَ عَنْهُ؛ وَ خَالِفْ مَنْ خَالَفَ ذلِکَ إِلَى غَیْرِهِ، وَ دَعْهُ وَمَا رَضِىَ لِنَفْسِهِ).