صفحه ٢٧١

مى فرماید: (وَ لَیَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَ أَثْقَالاً مَّعَ أَثْقَالِهِمْ وَ لَیُسْأَلُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَمَّا کَانُوا یَفْتَرُونَ)؛ «آن ها بار سنگین (گناهان) خویش را بر دوش مى کشند و (همچنین) بارهاى سنگین دیگران را اضافه بر بارهاى سنگین خود؛ و روز قیامت به یقین از دروغ هایى که به خدا مى بستند سؤال خواهند شد».(1)
در پایان خطبه، پیش گویى قاطع دیگرى درباره سرنوشت بنى امیّه مى کند و مى فرماید: «سوگند یاد مى کنم! باز هم سوگند یاد مى کنم! که بعد از من بنى امیّه خلافت را همچون اخلاط سر و سینه بیرون مى افکنند، سپس هرگز طعم آن را نخواهند چشید و تا آن زمان که شب و روز درپى هم مى آیند از آن بهره اى نخواهند گرفت»؛ (فَأُقْسِمُ، ثُمَّ أُقْسِمُ، لَتَنْخَمَنَّهَا(2) أُمَیَّةُ مِنْ بَعْدِی کَمَا تُلْفَظُ النُّخَامَةُ، ثُمَّ لا تَذُوقُهَا وَ لا تَطْعَمُ بِطَعْمِهَا أَبَدآ مَا کَرَّ آلْجَدِیدَانِ!).
در این جمله، امام (علیه السلام) تعبیر عجیبى درباره حکومت بنى امیّه مى کند؛ مى فرماید: حکومت اسلامى را آن قدر آلوده و کثیف و با ظلم و فساد آمیخته مى کنند که همچون اخلاط سر و سینه خواهد شد و کار به جایى خواهد رسید که خود آن ها نیز تحمّل آن را نخواهند داشت و همانند کسى که اخلاط درون را برون مى ریزد، آن را از دست خواهند داد و چنان مبغوض و منفور خواهند شد که هرگز مردمان مسلمان به سراغ آن ها نخواهند رفت.

نکته ها
1. مسئولیّت سنگین حاکمان و مردم

امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه به دو مسئله مهمّ درباره حوادث تلخ تاریخى