بخش اوّل
آلْحَمْدُلِلّهِ آلَّذِی آنْحَسَرَتِ الْأَوْصَافُ عَنْ کُنْهِ مَعْرِفَتِهِ، وَ رَدَعَتْ عَظَمَتُهُ آلْعُقُولَ، فَلَمْ تَجِدْ مَسَاغآ إِلَى بُلُوغِ غَایَةِ مَلَکُوتِهِ!
هُوَ آللهُ آلْحَقُّ آلْمُبِینُ، أَحَقُّ وَ أَبْیَنُ مِمَّا تَرَى آلْعُیُونُ، لَمْ تَبْلُغْهُ آلْعُقُولُ بِتَحْدِیدٍ فَیَکُونَ مُشَبَّهآ، وَ لَمْ تَقَعْ عَلَیْهِ الْأَوْهَامُ بِتَقْدِیرٍ فَیَکُونَ مُمَثَّلا. خَلَقَ آلْخَلْقَ عَلَى غَیْرِ تَمْثِیلٍ، وَ لا مَشُورَةِ مُشِیرٍ، وَ لا مَعُونَةِ مُعِینٍ، فَتَمَّ خَلْقُهُ بِأَمْرِهِ، وَ أَذْعَنَ لِطَاعَتِهِ، فَأَجَابَ وَ لَمْ یُدَافِعْ، وَ آنْقَادَ وَ لَمْ یُنَازِعْ.
ترجمه
ستایش مخصوص خداوندى است که اوصاف از بیان کنه ذات او عاجزند و عظمتش عقل ها را از درک ذاتش بازداشته و به همین دلیل، عقل و خرد راهى براى وصول به منتهاى ملکوتش نیافته است. او خداوندى است ثابت و آشکار، ثابت تر و آشکارتر از آنچه چشم ها مى بینند و با این حال عقل ها نمى توانند حدّى براى او بیان کنند تا شبیهى براى او یافت شود و اندیشه ها هرگز اندازه اى براى او تعیین نمى کنند تا همانندى داشته باشد. آفریدگان را بدون نمونه قبلى و مشورت مشاوران و بدون یارىِ یارى دهندگان آفرید، و خلقت موجودات به فرمان او کامل شد. همه اطاعتش را پذیرفتند و فرمانش را اجابت کرده و رد نکردند و رام و تسلیم وى شدند و به مخالفت برنخاستند.
شرح وتفسیر
یک درس مهم خداشناسى
همان گونه که پیش تر اشاره شد امام (علیه السلام) در آغاز خطبه، به ستایش ذات