صفحه ٣٥٤

حال که چنین است ـ اى بندگان خدا! ـ از غم و اندوه آن و مشغول شدن به (سرگرمى ها و زرق و برق) آن چشم فرو گیرید؛ چرا که از فراق و دگرگونى هاى حالاتش باخبرید و همچون دوستى مهربان و اندرزگو و کوشا که براى نجات دوستش تلاش مى کند خویشتن را (نصیحت کنید و) از دنیاپرستى برحذر دارید.
از آنچه در قربانگاه هاى قرن هاى پیشین دیده اید عبرت گیرید و از کسانى که پیوندهاى اعضایشان از هم گسسته، چشم ها و گوش هایشان از میان رفته، شرف و عزّتشان نابود شده و شادى و نعمت هایشان پایان یافته، درس عبرت بیاموزید، آن ها به جاى نزدیکى به فرزندان، به فراقشان مبتلا شده اند و همدمى همسرانشان به مفارقت مبدّل گشته؛ اکنون نه بر یکدیگر تفاخر مى کنند؛ نه زاد و ولد دارند؛ نه به دیدار یکدیگر مى شتابند و نه با هم سخن مى گویند.
(چون چنین است،) اى بندگان خدا! مراقب باشید، همانند کسى باشید که بر نفس خود پیروز گشته و از شهوات سرکش جلوگیرى کرده است، و با چشم عقل مى نگرد؛ چراکه همه چیز آشکار است، نشانه هاى راه، برقرار، و جادّه، صاف و هموار، و راه، مستقیم و استوار مى باشد!

شرح و تفسیر
به قربانگاه هاى قرن هاى پیشین بنگرید!

امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه به پند و اندرزهاى پرمعنا و نصایح پربار و بیدارگر مى پردازد و پس از تقویت پایه هاى ایمان در مخاطبان خود در بخش قبل، در این بخش به جنبه هاى عملى مى پردازد؛ چرا که عمل، میوه درخت ایمان است؛ مى فرماید: «اى بندگان خدا! شما را به تقواى الهى و اطاعت از او توصیه