صفحه ١٨٦

ناظر به امانت هاى مالى و مادى است.
ولى آیه و بعضى از روایاتى که اشاره به عرضه شدن امانت به آسمان ها و زمین مى کند به یقین به معنى امانت مادى و مالى نیست، بلکه فراتر از آن است، و ناظر به امانت هاى معنوى مى باشد.
در حدیثى از امیرمؤمنان (علیه السلام) مى خوانیم هنگامى که وقت نماز فرا مى رسید حال او دگرگون مى شد، و هنگامى که از آن حضرت سؤال مى کردند مى فرمود: «وقت نماز رسیده همان وقت امانتى که خداوند آن را در آسمان ها و زمین عرضه داشت، و از حمل آن ابا کردند و ترسان شدند».{1}
در حدیثى مى خوانیم که امام صادق (علیه السلام) فرمود: هنگامى که خداوند ارواح پیغمبر (صلى الله علیه وآله) و فاطمه زهرا (علیها السلام) و ائمّه معصومین (علیهم السلام) راآفرید، سخنانى فرمود: از جمله این که: «وَلایَتُهُمْ اَمانَةٌ عِنْدَ خَلْقِى; ولایت آنها امانتى است در نزد خلق من».{2}
از احادیث دیگرى استفاده مى شود که خلافت رسول اللّه (صلى الله علیه وآله) امانت است.{3}
یا این که نماز و زکات و حج امانت است.{4}
و یا همسران نزد شما امانت الهى هستند.{5}
و در نهج البلاغه در نامه امیرمؤمنان على (علیه السلام) به اشعث بن قیس مى خوانیم که فرمود: «وَ اِنَّ عَمَلَکَ لَیْسَ لَکَ بِطُعْمَة وَلکِنَّهُ فِى عُنُقِکَ اَمانَةً; فرماندارى براى تو وسیله آب ونان نیست، بلکه امانتى است در گردن تو».{6}
و نیز در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) مى خوانیم که مجالس (خصوصى که اسرار در آن گفته مى شود) امانت است.{7}
حتى در بعضى از روایات دارد که غسل جنابت (به عنوان یک تکلیف الهى) امانتى است که خداوند نزد بندگانش گذارده است.{8}
به هر حال امانت و خیانت را نمى توان در عمل خاص و برنامه معینى محدود