معارف بوک

جهان اسلام بود ـ بیان کرده و ضمن پنج جمله پرمعنا تمام گفتنى ها را مى گوید؛ مى فرماید: «امّا فلان زن (اشاره به عایشه است)، افکار زنانه دامنش را گرفت و کینه هایى که در سینه خود پنهان مى داشت، همچون دیگ آهنگران به جوشش درآمد (و آشکار شد) و اگر او را دعوت مى کردند که مانند همین کار را که در مورد من انجام داد درباره دیگرى انجام دهد، هرگز اقدام نمى کرد (و به خون خواهى عثمان برنمى خاست، این یک بهانه بود) با این حال، (به خاطر پیامبر (صلی الله علیه و آله)) همان احترام نخستین را دارد؛ ولى حسابش با خداوند متعال است!»؛ (وَ أَمَّا فُلانَةُ فَأَدْرَکَهَا رَأْیُ آلنِّسَاءِ، وَ ضِغْنٌ غَلا فِی صَدْرِهَا کَمِرْجَلِ(1) آلْقَیْنِ(2)، وَ لَوْ دُعِیَتْ لِتَنَالَ مِنْ غَیْرِی مَا أَتَتْ إِلَىَّ، لَمْ تَفْعَلْ. وَ لَهَا بَعْدُ حُرْمَتُهَا اَلْأُولَى، وَ آلْحِسَابُ عَلَى آللهِ تَعَالى).
بى شک، منظور از «فلانة» در عبارت یاد شده، عایشه است و با توجّه به این که این خطبه پس از جنگ جمل ایراد شده هدف امام (علیه السلام) این بوده که به بعضى از شبهات پاسخ دهد؛ از جمله این که اگر این جنگ، نامشروع بود چرا عایشه که یکى از رهبرانش بود، در آن شرکت کرد؟
امام (علیه السلام) در پاسخ به این سؤال به دو انگیزه عایشه براى همکارى با طلحه وزبیر اشاره مى کند: نخست، داشتن افکار سُست زنانه که طلحه و زبیر به آسانى توانستند فکر او را بدزدند و او را با خود همراه سازند و لذا در تواریخ مى خوانیم که عایشه مدتى بعد، از کار خود پشیمان شد و اظهار توبه مى کرد.(3)
دیگر این که او کینه هایى از من (امام علىّ بن ابى طالب (علیه السلام)) در سینه داشت که بسیار پرجوش و خروش بود تا آن جا که به او اجازه نمى داد درست در عواقب