معارف بوک

بصره براى خاموش کردن آتش فتنه انگیزان جمل ایراد شده، آن حضرت در بخش اوّل، دوستانش را به اطاعت دعوت کرد و در این بخش به دشمنان هشدار مى دهد که دست از فتنه انگیزى بردارند و گرنه با آن ها برخورد شدید خواهد کرد.
مى فرماید: «این گروه (فتنه انگیز) به علّت خشم از حکومت من به یکدیگر پیوسته اند»؛ (إِنَّ هوُلاءِ قَدْ تَمَالَؤُوا (1) عَلَى سَخْطَةِ(2) إِمَارَتِی).
اشاره به این که آن ها گروه هاى مختلفى اند؛ از منافقان گرفته تا بعضى از صحابه حسود و تنگ نظر (مانند طلحه و زبیر) که قدر مشترکى جز مخالفت با من ندارند.
سپس مى فرماید: «و من تا هنگامى که درباره اجتماع شما خائف نشوم، صبر و تحمّل مى کنم»؛ (وَ سَأَصْبِرُ مَا لَمْ أَخَفْ عَلَى جَمَاعَتِکُمْ).
این سخن، تحمّل امام (علیه السلام) را در برابر مخالفان و دشمنان نشان مى دهد که معتقد بود تا کار به جاى خطرناکى نرسد، نباید دست به شمشیر برد؛ ولى این بدان معنا نیست که هر کارى آن ها انجام دهند، امام (علیه السلام) در برابر آن ها سکوت مى کند.
لذا در ادامه سخن مى فرماید: «اگر آن ها به این افکار سست و فاسد (ونقشه هاى شوم) ادامه دهند، نظام جامعه اسلامى از هم گسیخته خواهد شد (و در چنین شرایطى صبر نخواهم کرد و باید به فتنه انگیزى آن ها پایان داد)»؛ (فَإِنَّهُمْ إِنْ تَمَّمُوا عَلَى فَیَالَةِ(3) هذَا الرَّأْیِ آنْقَطَعَ نِظَامُ آلْمُسْلِمِینَ).
و در ادامه این سخن این چنین مى فرماید: «آن ها از روى حسد به کسى که