صفحه ٤٥٨

آن ها در زدودن آفات، نقش مهمى دارند و علاوه بر این ها پرندگان براى ما غذاى مهمّى به شمار مى روند.
14. در پایان این بحث، قلم را به دست شارح خوش ذوق شرح «فى ظلال نهج البلاغه» مى سپاریم. او از کتاب «روبرت لمن» به نام «همه چیز درباره پرندگان» ترجمه «دکتر مصطفى بدران» چنین نقل مى کند: «بعضى حدس مى زنند که در تمام روى زمین، حدود صدمیلیارد پرنده وجود دارد (در انواع مختلف) و بزرگ تر از همه شترمرغ است که قامت آن به 5/2 متر مى رسد... و کوچک ترین آن ها «طنان» است که طول آن فقط پنج سانتى متر است و با سرعت عجیبى پرواز مى کند و در یک ثانیه، پنجاه تا دویست بار پر مى زند و سرعت حرکت او در ساعت تا 90 کیلومتر مى رسد و مى تواند به طرف جلو و عقب و یا بالا و پایین حرکت کند و حتّى مى تواند مدتى طولانى در یک نقطه از هوا توقف کند!
بعضى از پرندگان یک قدمشان از شش متر بیشتر است.
بعضى از پرندگان تا شش هزار متر در هوا بالا مى روند و بعضى تا 18 مترى عمق آب پیش مى روند».(1)
کوتاه سخن این که همان گونه که مولا على (علیه السلام) در این بخش از خطبه بیان فرمود، هرگاه انسان در این عجایب خلقت بیندیشد، بى اختیار سر تعظیم به درگاه پروردگار فرود مى آورد و در برابر لطافت صنعت و عظمت قدرت او تسلیم مى شود.