صفحه ٤٢٥

فرمود: تو، هم داماد پیامبر (صلی الله علیه و آله) هستى(1) و هم از نظر خویشاوندى از خلیفه اوّل و دوم به او نزدیک ترى. سابقه تو در اسلام زیاد است و سال ها همنشین پیامبر صلی الله علیه و آله بودى و مسائلى را که من مى خواهم براى تو بازگو کنم، چیزى نیست که بر کسى مخفى باشد؛ سخن از ظلم دستگاه تو و حیف و میل بیت المال و از میان بردن حقوق مردم است.
ولى خلیفه سوم، چنان گرفتار خیالات واهى و در چنگال اطرافیانش بود ـ همان اطرافیانى که بسیارى از آن ها از تفاله هاى زمان جاهلیّت بودند ـ که نتوانست نصیحت این ناصح مشفق و معلّم دلسوز را بپذیرد و خود را رها سازد.
از آنچه گفته شد روشن مى شود که تعبیرات این خطبه، براى عثمان فضیلتى به شمار نمى آید.