صفحه ٤١٣

مى کند این خون نیز جنین را آبیارى و تغذیه مى کند تا مراحل تکامل خود را بپیماید و آن قدر قوى و محکم شود که بتواند در هواى آزاد زندگى کند... و هنگامى که متولّد مى شود آن خون را به شیر تبدیل مى کند و به سوى پستان مادرش روان مى سازد، طعم و رنگ آن به کلّى دگرگون مى گردد و به صورتى که مورد نیاز نوزاد است درمى آید...». سپس امام صادق (علیه السلام) به شرح تکامل نوزاد در مراحل مختلف مى پردازد و شگفتى ها را یکى پس از دیگرى شرح مى دهد.(1)
البتّه در این بحث فشرده نمى توان مسائل عجیبى را که در عصر ما از دوران تکامل یک نطفه در مراحل مختلف کشف شده است بازگو کنیم و آنچه را که در فیلم هاى مستند، لحظه به لحظه منعکس است در این جا بیان کنیم ولى همین قدر مى گوییم که هزاران نکته باریک تر از مو در این بحث نهفته است و به تعبیر قرآن مجید: (خَلْقآ مِّنْ بَعْدِ خَلْقٍ) و آفرینش هاى جدید و پى درپى ـ که معمار آفرینش در آن ظلمتکده رحم نقش بر آب مى زند ـ از عجیب ترین پدیده هاى جهان آفرینش است.
مناسب است در این جا به یک نکته از هزاران نکته اشاره کنیم و آن این که جنین در تمام مدّت در درون کیسه اى قرار گرفته که مملوّ از آب غلیظ و لغزنده اى است و جنین در آن شناور است.
این کیسه آب از یک سو دستگاه ضدّ ضربه است که حتّى اگر مادر، زمین بخورد و یا حرکات تند و شدیدى داشته باشد آسیبى به جنین نمى رسد. و از سوى دیگر یک وسیله مؤثّر تعدیل کننده حرارت است و سبب مى شود که سرما و گرماى برون به آسانى روى جنین تأثیر نکند.
دیگر آن که شناور بودن جنین در آن کیسه آب سبب مى شود که اعضاى او که بسیار لطیف و آسیب پذیرند بر یکدیگر فشار نیاورند.