صفحه ٣٥١

«من قال» و آورنده آن از هر نظر شناخته شده باشد تا بتوان به او اعتماد کرد و او را الگو و اسوه خود قرار داد؛ لذا قرآن مجید در موارد مختلف به معرّفى پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و بیان صفات والاى او مى پردازد تا اعتماد مردم را به آیین او جلب کند؛ مى فرماید (علیهم السلام) (لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَّحِیمٌ)؛ «به یقین، پیامبرى از میان شما به سویتان آمد که رنج هاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف ومهربان است».(1)
و در جاى دیگر مى فرماید: (الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِىَّ الأُمِّیَّ الَّذِى یَجِدُونَهُ مَکْتُوبآ عِنْدَهُمْ فِى التَّوْرَاةِ وَ الإِنجیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الأَغلالَ الَّتِى کَانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِى أُنزِلَ مَعَهُ أُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)؛ «همان کسانى که از فرستاده (ى خدا)، پیامبر امّى (و درس نخوانده) پیروى مى کنند، پیامبرى که صفاتش را در تورات و انجیلى که به صورت مکتوب نزدشان است، مى یابند، که آن ها را به معروف دستور مى دهد و از منکر بازمى دارد، اشیاى پاکیزه را براى آن ها حلال مى شمرد و ناپاکى ها را تحریم مى کند و بارهاى سنگین وزنجیرهایى را که بر آن ها بود (از دوش و گردنشان) برمى دارد. پس کسانى که به او ایمان آوردند رستگاران اند».(2)
بر همین اساس،امام (علیه السلام) در این خطبه نخست پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله) را از نظر نسب و خانواده و ریشه وراثت و صفات والاى انسانى آن حضرت معرفى مى کند و شجره طیّبه وجود او و خاندانش با شاخ و برگ هاى پربارش را مى ستاید؛ سپس به سراغ معرفى آیین پاکش از جنبه هاى مختلف مى رود تا اعتماد کامل مخاطبان را به اسلام جلب کند و بهانه هاى بهانه جویان را قطع گرداند.