معارف بوک

عظیمى که مردگان را از خواب مرگ بیدار مى سازد و از قبرها بیرون مى فرستد و آماده حسابرسى مى کند.
از آیات و روایات استفاده مى شود که جهان با صیحه و فریاد عظیمى پایان مى گیرد که آن را «نفخه صور اوّل» مى گویند؛ سپس با صیحه عظیم دیگرى که فرمان حیات است قیامت آغاز مى گردد و آن را «نفخه صور دوم» مى نامند و آنچه در خطبه بیان شده به قرینه جمله هاى بعد از آن، اشاره به صیحه دوم است.
تعبیر به ساعت، اشاره به قیامت است؛ زیرا ساعت در اصل به معناى جزئى از زمان یا لحظاتى زودگذر است و از آن جا که قیام قیامت سریع و حسابرسى بندگان نیز به مقتضاى سریع الحساب بودن خداوند به سرعت انجام مى شود، از قیامت به ساعت تعبیر شده است.
و «فَصْلِ آلْقَضَاءِ» به معناى داورى صحیح است که حق را از باطل جدا مى سازد و زوال اباطیل و اضمحلال علل، اشاره به این است که در صحنه قیامت، مطالب دروغین و چهره هاى توخالى و عذرتراشى هاى بى اساس وجود ندارد. هرچه هست حق است و حقیقت است و واقعیت.
و جمله «وَ صَدَرَتْ بِکُمُ الْأُمُورُ مَصَادِرَهَا» اشاره به این است که هرکس به نتیجه اعمال خود مى رسد و هر چیز جایگاه اصلى خود را در آن جا پیدا مى کند.
امام (علیه السلام) در این جا قیامت را چنان نزدیک مى بیند که مى فرماید: گویى همه این امور واقع شده است: نفخ صور، قیام قیامت، زنده شدن مردگان، تشکیل دادگاه هاى عدل الهى و رسیدن به نتایج اعمال و به راستى با توجّه به کوتاهى عمر دنیا دربرابر آخرت مطلب همین گونه است.
قرآن مجید درباره قیامت چنین تعبیر مى کند: (یَوْمَ یَسْمَعُونَ الصَّیْحَةَ بِالْحَقِّ ذلِکَ یَوْمُ الْخُرُوجِ)؛«روزى که همگان صیحه رستاخیز را به حق مى شنوند، آن روز،