معارف بوک

پرنده استثنایى اشاره مى کند و آن مربوط به پرورش نوزاد اوست؛ مى فرماید: «او پرواز مى کند، در حالى که نوزادش به او چسبیده و به او پناهنده شده است! هر زمان مى نشیند نوزادش نیز همراه او به زمین مى آید و هر زمان بالا مى رود او نیز بالا مى رود و از او جدا نمى شود تا اعضاى پیکرش محکم گردد و بال هایش قدرت پرواز پیدا کند، راه زندگى را بیاموزد و مصالح خویش را بشناسد!»؛ (تَطِیرُ وَ وَلَدُهَا لاصِقٌ بِهَا لاجِىءٌ إِلَیْهَا، یَقَعُ إِذَا وَقَعَتْ، وَ یَرْتَفِعُ إِذَا آرْتَفَعَتْ، لا یُفَارِقُهَا حَتَّى تَشْتَدَّ أَرْکَانُهُ، وَ یَحْمِلَهُ لِلنُّهُوضِ جَنَاحُهُ، وَ یَعْرِفَ مَذَاهِبَ عَیْشِهِ، وَ مَصَالِحَ نَفْسِهِ).
معروف است که این حیوان مانند سایر پستانداران عادت ماهیانه دارد و باردار مى شود و وضع حمل مى کند؛ برخلاف پرندگان دیگر که تخم مى گذارند و جوجه هاى آن ها در درون تخم پرورش مى یابند. پرندگان دیگر جوجه ها را با خود حمل نمى کنند ولى خفاش جوجه اش را با خود حمل مى کند و به پرواز درمى آید. راه و رسم پرواز را به او نشان مى دهد و طریقه تهیه غذا و صید کردن حشرات و مسیرهاى رفت و برگشت به لانه را به او مى آموزد. شاید به این دلیل که پرندگان دیگر در روز پرواز مى کنند و جوجه ها مى توانند در روشنایى با آن ها همراه باشند؛ ولى این پرنده که در تاریکى شب پرواز مى کند ممکن است جوجه هایش نتوانند با او همراه باشند، و یکدیگر را گم کنند لذا ناگزیر آن ها را با خود حمل مى کند. در هر صورت همه چیز این پرنده عجیب است و این هم یکى دیگر از عجایب خلقت اوست که انسان را با تنوّع آفرینش و تدبیر پروردگار آشناتر مى سازد.
سپس امام (علیه السلام) در جمله پایانى خطبه به پیشگاه خداوند سر تعظیم فرود آورده، به تسبیح او مى پردازد؛ مى فرماید: «پاک و منزّه است آفریننده همه اشیا، که در آفرینش آن ها از هیچ نمونه و الگویى که از دیگرى به جاى مانده باشد پیروى نکرده است!»؛ (فَسُبْحَانَ آلْبَارِىءِ لِکُلِّ شَیْءٍ، عَلَى غَیْرِ مِثَالٍ خَلا مِنْ غَیْرِهِ!).