بخش چهارم
عِبَادَ اللَّهِ زِنُوا أَنْفُسَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُوزَنُوا، وَ حَاسِبُوهَا مِنْ قَبْلِ أَنْ تُحَاسَبُوا، وَ تَنَفَّسُوا قَبْلَ ضِیقِ الْخِنَاقِ، وَ انْقَادُوا قَبْلَ عُنْفِ السِّیَاقِ، وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ لَمْ یُعَنْ عَلَى نَفْسِهِ حَتَّى یَکُونَ لَهُ مِنْهَا وَاعِظٌ وَ زَاجِرٌ، لَمْ یَکُنْ لَهُ مِنْ غَیْرِهَا لَا زَاجِرٌ وَ لَا وَاعِظ.
ترجمه
اى بندگان خدا! خویشتن را وزن کنید (و ارزش خود را بسنجید) پیش از آن که شما را وزن کنند؛ و به حساب خود برسید، پیش از آن که شما را به پاى حساب آورند. و تا راه نفس گرفته نشده، تنفّس کنید؛ (تا فرصت ها باقى است به اعمال صالح بپردازید) و پیش از آن که شما را وادار به تسلیم کنند (در برابر حق) تسلیم شوید و بدانید کسى که بر ضدّ هواى نفسش کمک نشود، تا واعظ و رادعى از درون جانش براى او فراهم گردد، مانع و واعظى از غیر خودش نخواهد یافت.
شرح و تفسیر
خودتان حسابگر خود باشید!
امام (علیه السلام) در آخرین فراز این خطبه ـ که در واقع به منزله نتیجه گیرى از تمام بخش هاى پیشین است ـ اشاره به چند نکته مهم مى فرماید که به گفته ابن ابى الحدید، از تعبیرات بسیار فصیح و لطیف و کمیاب است.(1)