جالب توجّه این که در روایات متعددّى مى خوانیم که یکى از شرایط اصلى عبور از صراط، ولایت على بن ابى طالب (علیه السلام) است. این روایت را بسیارى از بزرگان اهل سنّت در کتاب هاى خود از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل کرده اند. از جمله حافظ بن سمّان در کتاب موافقه چنین نقل مى کند که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «لاَ یَجُوزُ أَحَدٌ عَلَى الصِّرَاطِ إِلاَّ مَنْ کَتَبَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) الْجَوَازَ؛ هیچ کس از صراط عبور نمى کند، مگر این که على (علیه السلام) اجازه عبور براى او بنویسد».(1) و در بعضى روایات آمده است: «إِذَا جَمَعَ اللّهُ اَلْأَوَّلِينَ وَ الاْخِرِینَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ نَصَبَ الصِّرَاطَ عَلَى جِسْرِ جَهَنَّمَ مَا جَازَهَا أَحَدٌ حَتَّى کَانَتْ مَعَهُ بَرَاءَةٌ بِوِلاَیَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ؛ هنگامى که خداوند، اوّلین و آخرین را در روز قیامت گرد آورد و صراط بر جهنّم کشیده شود، هیچ کس از آن عبور نمى کند مگر این که برات آزادى به سبب ولایت على (علیه السلام) با او باشد».(2) این مضمون با تفاوت مختصرى در مناقب خوارزمى ومناقب ابن مغازلى و فرائد السّمطین و کتاب الرّیاض النّظرة آمده است.(3)
همان گونه که در شرح خطبه نیز ذکر شد، صراط در قیامت در واقع تجسّمى است از صراط هایى که در دنیاست که به همان باریکى و خطرناکى است.
2. نماز شب، کیمیاى سعادت است
در این خطبه، امام (علیه السلام) به مسئله شب بیدارى و عبادات شبانه، اشاره مى فرماید و آن را از ویژگى هاى پرهیزکارانِ صف هاى مقدّم راهیان راه خدا مى شمرد.
«تهجّد» از ریشه «هُجود» به گفته راغب در مفردات در اصل به معناى خواب است؛ ولى هنگامى که به باب «تفعّل» مى رود در معناى انتقال از خواب به بیدارى