صفحه ٥٥

خطبه در یک نگاه
مورّخان درباره شأن ورود این سخن، چنین نقل کرده اند:
هنگامى که امیرمؤمنان على (علیه السلام) تصمیم گرفت از کوفه براى خاموش کردن آتش فتنه خوارج بیرون رود، «ستاره شناسى» که در میان یاران او بود، نزد حضرت آمد و عرض کرد: «اى امیرمؤمنان! در این ساعت حرکت نکن! بلکه هنگامى که سه ساعت از روز گذشته باشد، حرکت کن؛ زیرا اگر الآن حرکت کنى هم به خودت و هم به یارانت ضرر شدیدى خواهد رسید و اگر در آن ساعت که من مى گویم حرکت کنى، پیروز خواهى شد و به تمام مقصود خود خواهى رسید».
امام (علیه السلام) فرمود: «آیا مى دانى در شکم اسب من چیست؟ آیا نر است یا ماده؟» منجّم گفت: «اگر حساب کنم مى دانم». على (علیه السلام) فرمود: «کسى که تو را در این ادّعا تصدیق کند، قرآن را تکذیب کرده است، خداوند مى فرماید: (إِنَّ اللّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ یَعْلَمُ مَا فِى الْأَرْحامِ)؛ آگاهى از زمانِ قیام قیامت، مخصوص خداست و اوست که باران را نازل مى کند و آنچه را که در رَحِم ها (ى مادران) است مى داند».(1)
سپس فرمود: «محمّد (صلی الله علیه و آله) چنین علمى را که تو ادّعا مى کنى ادّعا نمى کرد». آنگاه فرمود: «آیا تو گمان مى کنى ساعتى را که هر کس در آن ساعت حرکت کند، پیروز مى شود، به مردم نشان مى دهى؟ و از ساعتى که اگر کسى در آن حرکت کند، گرفتار زیان مى شود، بازمى دارى؟ کسى که به این سخن تو ایمان داشته باشد، ایمن نیستم از این که مانند مشرکان باشد. خداوندا! پیروزى و شکست به دست توست و معبودى جز تو نیست». سپس فرمود: «ما آنچه را تو گفته اى مخالفت خواهیم کرد (و خواهى دید که سخن تو درست نبوده است)».