نکته دوم این است که مى فرماید: «(درباره خود یا دیگران) ظاهرسازى و فریب کارى نکنید، که شما را به معصیت مى کشاند»؛ (وَ لا تُدَاهِنُوا(1) فَیَهْجُمَ بِکُمُ الْإِدْهَانُ إِلَى الْمَعْصِیَةِ).
منظور از «مداهنه» در این جا این است که انسان در برابر اهل گناه، نرمش و انعطاف نشان بدهد و ظاهرسازى نفاق آلود داشته باشد، که این گونه نرمش و ظاهرسازى، سرانجام، انسان را به انواع گناهان آلوده مى سازد. همچنین اگر خود را فریب دهد و براى خود ظاهرسازى کند.
یکى از مصادیق بارز آن، درست کردن کلاه هاى شرعى و راه حل هاى ظاهرى و دروغین براى انجام گناهان است، که سرانجام، انسان را به گناهان صریح و آشکار مى کشاند و این یکى از راه هاى نفوذ شیطان است.
آرى، گاه انسان در مقام فریب خویش برمى آید و خود را به گناه مى کشاند و گاه در مقام فریب دیگران، و از آن طریق آلوده به گناه مى شود و هر دو «مداهنه» نام دارد.
امام (علیه السلام) در این چند جمله، به طور دقیق انگشت روى مواضع آسیب پذیر گذاشته است و راه هاى نفوذ شیطان را به روى پیروان راستین خود، مى بندد.
نکته
سرچشمه هاى نفوذ شیطان!
در این بخش از خطبه، امام (علیه السلام) به نکته مهمّى اشاره کرده و شیوه هاى نفوذ