صفحه ٣١٧

و استفاده از مباحات تکیه مى کنند، سرانجام در پرتگاه محرّمات سقوط خواهند کرد. تشبیه جالبى در احادیث متعدّد آمده است، که محرّمات الهى را به قُرُقگاه و منطقه ممنوعه اى تشبیه کرده که مرزهاى معیّنى دارد؛ سپس نفس آدمى را به گوسفندى تشبیه مى کند که از آخرین منطقه آزاد استفاده مى کند و لب مرز قرار مى گیرد و چیزى نمى گذرد که علف هاى ظاهرآ شاداب آن طرف مرز، به او چشمک مى زند و او را به سوى خود مى کشاند.
انسان نیز چنین است؛ هنگامى که تا آخرین مرز آزادى پیش رفت، نفسِ سرکش، او را فریب مى دهد، و هنگامى بیدار مى شود که در میان گناهان غوطه ور است. امام على (علیه السلام) مى فرماید: «وَ الْمَعَاصِی حِمَی اللّهِ، فَمَنْ یَرْتَعْ حَوْلَهَا یُوشَکُ أَنْ یَدْخُلَهَا؛ گناهان، مناطق ممنوعه الهى است، هر کس به آن نزدیک شود، بیم آن مى رود که وارد آن شود».(1) (همان گونه که اگر گوسفندان را در چراگاه، به نزدیک مناطق ممنوعه ببرند،بیم آن مى رود که به خطر بیفتند، یا وارد مرتع دیگران شوند).
در قرآن مجید تعبیر لطیفى درباره بعضى از گناهان آمده و مى فرماید که به آن نزدیک نشوید؛ نظیر: (وَ لاَتَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ)؛ «به اموال یتیم جز به بهترین صورت (و براى اصلاح) نزدیک نشوید»(2). (وَ لاَتَقْرَبُوا الزِّنَا)؛ «نزدیک زنا نشوید».(3) و (وَ لاَتَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ مَا بَطَنَ)؛ «و نزدیک به کارهاى زشت نشوید، چه آشکار باشد چه پنهان».(4) این آیات نشان مى دهد که براى مصون ماندن از آلودگى به گناه، بهتر است انسان به مرز گناهان نزدیک نشود و هر چیزى را که نام «مباح» بر آن گذاشته شده است، همه را و همیشه، براى خود، مجاز نشمرد.