صفحه ٥٦٠

نشوند) و درهاى سهل و آسانى را براى مدح و تمجید (و نیایش) خویش به ‌روى آن‌ ها گشود (تا از این طریق مصونیّت بیشترى به آن ‌ها ببخشد) و چراغ‌ هاى روشنى جهت راهیابى به نشانه‌ هاى توحیدش براى آنان نصب کرد.

شرح و تفسیر
مأموریت‌هاى فرشتگان

در این بخش از خطبه، امام (علیه السلام) به بیان صور مختلف فرشتگان و تقسیم مسئولیت ‌هاى آن‌ ها و قسمتى از ویژگى‌هاى دیگر آنان پرداخته، چنین مى‌فرماید: «آن‌ ها را به‌صورت ‌هاى مختلف و اندازه ‌هاى گوناگون آفرید، در حالى که داراى بال‌ هاى متعددى هستند (و از نظر قدرت یکسان نمى ‌باشند) و همواره تسبیح جلال و عزّت او مى‌گویند»؛ (وَ أَنْشَأَهُمْ عَلَى صُوَرٍ مُخْتَلِفَاتٍ، وَ أَقْدَارٍ مُتَفَاوِتَاتٍ، «أُولِی أَجْنِحَةٍ» تُسَبِّحُ جَلالَ عِزَّتِهِ(1)).
بعضى از مفسّران نهج‌البلاغه این تعبیرات را بر ظاهر آن حمل کرده‌اند و گفته‌اند: فرشتگان اشکال مختلفى دارند و اندازه‌ هاى آن‌ ها با هم متفاوت است و به‌ راستى داراى بال و پرند و همواره تسبیح خدا مى‌گویند. در حالى که بعضى دیگر این تعبیرات را کنایه از تفاوت مقامات فرشتگان و میزان قوّت و قدرت آن ‌ها دانسته ‌اند و از آن‌ جایى که بال براى پرندگان وسیله پرواز در آسمان است و چگونگى بال ‌ها قدرت ‌هاى متفاوتى براى پرواز به آن‌ها مى ‌دهد، این تعبیر را در مورد فرشتگان اشاره به تفاوت آنان از حیث قوّت و قدرت در انجام وظایف الهى دانسته ‌اند.
درست است که ما وظیفه داریم تمام الفاظ را که در قرآن مجید و تعبیرات