بخش اوّل
أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ یَقْصِمْ [یفصم] جَبَّارِی دَهْرٍ قَطُّ إِلَّا بَعْدَ تَمْهِیلٍ وَ رَخَاءٍ، وَ لَمْ یَجْبُرْ عَظْمَ أَحَدٍ مِنَ الْأُمَمِ إِلَّا بَعْدَ أَزْلٍ وَ بَلَاءٍ؛ وَ فِی دُونِ مَا اسْتَقْبَلْتُمْ مِنْ عَتْبٍ وَ مَا اسْتَدْبَرْتُمْ مِنْ خَطْبٍ مُعْتَبَرٌ! وَ مَا کُلُّ ذِی قَلْبٍ بِلَبِیبٍ، وَ لَا کُلُّ ذِی سَمْعٍ بِسَمِیعٍ، وَ لَا کُلُّ نَاظِرٍ بِبَصِیرٍ.
ترجمه
بعد از حمد و ثناى الهى؛ خداوند هرگز ستمگران دنیا را درهم نشکسته، مگر بعد از آن که به آنان مهلت داده و نعمت فراوان بخشیده است (تا فرصت فکر و اندیشه را داشته باشند و شکر نعمت هاى الهى را به جا آورند، ولى غالبآ به جاى شکرِ نعمت، مغرور شدند و بر ظلم خود افزودند) و (نیز) هرگز استخوانِ شکسته هیچ امّتى را ترمیم نکرده، مگر بعد از تحمّل مشکلات و آزمون ها؛ و در سختى هایى که شما با آن روبرو شدید و مشکلاتى که پشت سر گذاشتید، درس هاى عبرت فراوانى است (تا به ضعف هاى خود پى ببرید و راه حلّ مشکلات را بیاموزید) ولى نه هر کس که مغز دارد، اندیشمند است، نه هر صاحب گوشى شنواست و نه هر صاحب چشمى بینا.
شرح و تفسیر
کجاست چشم بینا و گوش شنوا؟!
امام (علیه السلام) در این بخش، به دو نکته مهم اشاره فرموده است؛ نخست این که: خداوند به جبّاران و ستمگران مهلت تنبّه و بیدارى مى بخشد. دیگر این که: