معارف بوک

کند؛ و بعد از مرگ آدم (علیه السلام) ، بندگان را از حجّت بر ربوبیّتش خالى نگذاشت و میان فرزندان آدم و معرفت خویش پیوندى برقرار ساخت و قرن به قرن، حجت ها و دلیل ها را بر زبان پیامبرانِ برگزیده و حاملان ودایع رسالت خویش براى آن ها اقامه کرد، سرانجام به وسیله پیامبر ما محمّد (صلی الله علیه و آله) حجتش تمام شد (و سلسله پیامبران ختم گردید) و بیان احکام و انذار (و بشارت) به آخر رسید.

شرح و تفسیر
آفرینش آدم (علیه السلام) و بعثت پیامبران
در این بخش از خطبه، امام (علیه السلام) به مسئله آفرینش آدم (علیه السلام) بعد از مهیّا شدن زمین در تمام جهات، مى پردازد و مى فرماید: «هنگامى که خداوند زمین را آماده ساخت و فرمان خویش را (در تمام جهات) نافذ کرد، آدم (علیه السلام) را از میان تمام مخلوقاتش برگزید و او را نخستین و برترین آفریده خویش قرار داد!»؛ (فَلَمَّا مَهَدَ أَرْضَهُ، وَ أَنْفَذَ أَمْرَهُ، اخْتَارَ آدَمَ (علیه السلام)، خِیرَةً مِنْ خَلْقِهِ، وَ جَعَلَهُ أَوَّلَ جِبِلَّتِهِ(1)).
تعبیر به «أَوَّلِ جِبِلَّتِهِ» (نخستین مخلوق خود) ممکن است اشاره به نخستین انسان از نظر ترتیب زمانى باشد، و یا نخستین مخلوق ازنظر موقعیّت و مقام، و یا هر دو.
سپس مى افزاید: «خداوند او را در بهشت خود ساکن کرد و غذاهاى فراوان و گوارا در اختیارش نهاد و (در عین حال) قبلا از آنچه ممنوعش کرده بود وى را بر حذر داشت، و آگاهش ساخت که اقدام به آن (و تناول از درخت ممنوع) سبب عصیان و نافرمانى او خواهد بود و مقام و منزلتش را به خطر مى افکند!»؛