بخش دوم
قَسَمَ أَرْزَاقَهُمْ، وَ أَحْصَى آثَارَهُمْ، وَ أَعْمَالَهُمْ، وَ عَدَدَ أَنْفُسِهِمْ، وَ خَائِنَةَ أَعْیُنِهِمْ، وَ مَا تُخْفِی صُدُورُهُمْ مِنَ الضَّمِیرِ، وَ مُسْتَقَرَّهُمْ وَ مُسْتَوْدَعَهُمْ مِنَ الْأَرْحَامِ وَ الظُّهُورِ، إِلَى أَنْ تَتَنَاهَى بِهِمُ الْغَایَاتُ.
ترجمه
خداوند روزى آن ها (مخلوقات) را در میانشان تقسیم کرد و آثار و اعمال آن ها، تعداد نفوس (نَفَس ها)، خیانت چشم ها و آنچه در سینه ها پنهان مى دارند، همه را شمارش کرده و حساب آن ها را دارد؛ و (نیز) محلّ استقرار انسان ها را در رحم مادران و جایگاه آن ها را در صُلب پدران و ادامه زندگى شان را تا هنگام مرگ، همه را مى داند.
شرح و تفسیر
از همه اسرار وجودتان آگاه است!
در این بخش از خطبه، باز هم سخن امام (علیه السلام) ناظر به بیان پاره اى از صفات خداوند است؛ صفاتى که مربوط به وضع انسان ها و سرنوشت آن هاست، تا مقدّمه اى باشد براى اندرزهاى حساب شده اى که در بخش هاى آینده خطبه مى آید. مى فرماید: «خداوند روزى آن ها (مخلوقات) را در میانشان تقسیم کرد»؛ (قَسَمَ أَرْزَاقَهُمْ).
ناگفته پیداست که منظور از تقسیم ارزاق، تقسیم بر حسب تلاش ها و کوشش ها و لیاقت هاست، نه این که خداوند تضمین کرده باشد رزق و روزى