صفحه ٥٤٣

زندگى مى کردند و قائل به افلاک نُه گانه پوست پیازى بودند، در تفسیر این جمله ها گرفتار مشکل شده اند و پاره اى از الفاظ آن ها را بر معانى مجازى حمل کرده اند، در حالى که بر اساس هیئت امروز، تفسیر آن ها بسیار روشن است.
کلمات «أَمَرَهَا» و «لأَمْرِهِ» در واقع اشاره به دو معناست؛ «امر» در آغاز جمله، اشاره به فرمان تکوینى خدا و آفرینش است و «امر» در پایان جمله، اشاره به قوانین آفرینش است. یعنى خدا آن ها را آن گونه آفریده است که تسلیم این قوانین باشند.

نکته
ویژگى هاى آسمان ها

امام (علیه السلام) در این فراز، تصویر جامع و گویایى از آفرینش شگفت انگیز آسمانها ارائه داده است: از یک سو، اشاره به آغاز آفرینش آن ها مى کند که همه چیز به صورت توده عظیم دود مانندى به هم پیوسته بود.
از سوى دیگر، به انفجار نخستین که در آن توده عظیم واقع شد و ستاره ها و کهکشان ها از یکدیگر جدا شدند، اشاره سربسته اى مى فرماید.
از سوى سوم، به معلّق بودن کواکب آسمان در این فضاى بى کران، که نشانه اى از عظمت و قدرت پروردگار است اشاره مى فرماید.
از سوى چهارم، به حرکات منظّم و خالى از هرگونه ناموزونى در کرات آسمان که در مدارهاى خود در گردش اند (که نتیجه موازنه دو نیروى جاذبه و دافعه است)، اشاره روشنى دارد.
از سوى پنجم، حرکت فرشتگان را در جهان بالا و مراکز قدسى و نزول آن ها به زمین براى ابلاغ فرمان حق و صعود آن ها به آسمان، براى بردن اعمال بندگان، یادآور مى شود.