صفحه ٥١٧

گرفتارشدن در وادى شرک، بر حذر مى دارد! و مرز توحید موحّدان را با شرک مشرکان مشخّص مى سازد:
در جمله اوّل، تشبیه به بت ها را نفى مى کند.
در جمله دوم، زینت و آرایشى همچون زینت مخلوقات را براى خدا باطل مى شمرد (مثل تعبیرى که بعضى از افراد بسیار نادان و ساده لوح درباره خدا داشتند، که او را به صورت نوجوانى زیباروى، با موهاى مجعّد مى پنداشتند).
و در جمله سوم، وجود اجزا و اعضایى همچون دست و پا را براى او منتفى مى داند.
و در جمله چهارم، اعتقاد به نیروهاى مختلف، مانند بینایى و شنوایى و بویایى (همچون مخلوقات) را بى اساس معرّفى مى کند و به این ترتیب، از زوایاى مختلف، پندارهاى شرک آلود را درهم مى کوبد.

نکته
مجسِّمه چه کسانى هستند؟

«مُجسّمه» (به کسرسین) به کسانى گفته مى شود که براى خدا جسم قائل هستند و حتّى تصریح مى کنند که او دست و پا و گوش و چشم دارد، و گاه به آن ها «مُشبِّهه» (به کسر باء) نیز گفته مى شود؛ به دلیل این که خدا را به مخلوقات مادّى تشبیه مى کنند.
این اعتقاد از دیر ایّام در میان افراد بشر بوده و انسان هایى که براثر کوتاهى فکر نمى توانستند چیزى را ماوراى طبیعت مادى تصوّر کنند و تمام اُنس شان با مادّیات و اجسام بوده است،خدا را همچون اجسام مادّى و یا همچون خودشان مى پنداشتند.
اعتقاد به معبودهایى همچون: ماه و خورشید و ستارگان و اجسام دیگرى مانند آن ها نیز، از همین جا سرچشمه مى گرفت.