صفحه ٥٧٧

تازه اى از عظمت بى پایان او را مى بینند و از اوصاف جمال و جلالش چهره هاى جدیدى را مشاهده مى کنند؛ به همین دلیل، روزبه روز بر عشق و خضوع وخشوع آن ها افزوده مى شود و جایى براى اعجاب و بزرگ شمردن حسنات خودشان باقى نمى گذارد، بلکه همواره خود را در این راه مقصّرتر مى بینند.
سپس امام (علیه السلام) در ادامه این سخن، از این حقیقت پرده برمى دارد که فرشتگان الهى هرگز از عبادت پروردگار خسته نمى شوند و سُستى در آن ها راه نمى یابد و هیچ مانعى آنان را از ادامه این راه بازنمى دارد، بلکه همواره با شوق و شعف و با عشق و اراده و تصمیم، به کار خویش ادامه مى دهند؛ همان گونه که انسان ها از تنفّس کردن و استفاده از هواى آزاد در تمام عمرشان ـ اگر هزاران سال هم ادامه یابد ـ خسته نخواهند شد. در بیان این مطلب، امام (علیه السلام) هشت جمله زیبا بیان فرموده که این مسئله را از زوایاى مختلف مورد توجّه قرار مى دهد.
نخست مى فرماید: «با آن که پیوسته مشغول عبادت اند فتور و سُستى به آن ها دست نمى دهد»؛ (وَ لَمْ تَجْرِ الْفَتَرَاتُ فِیهِمْ عَلَى طُولِ دُؤُبِهِمْ).(1)
همان گونه که قرآن مجید در توصیف فرشتگان مى فرماید: (یُسَبِّحُونَ الَّیْلَ وَ النَّهَارَ لایَفْتَرَوُنَ)؛«شب و روزاو را تسبیح مى گویند و هرگز سست نمى شوند».(2)
در جمله دوم مى فرماید: «و (ادامه این کار) از رغبتشان نمى کاهد تا از امید به پروردگار خود روى برتابند»؛ (وَ لَمْ تَغِضْ(3) رَغَبَاتُهُمْ فَیُخَالِفُوا عَنْ رَجَاءِ رَبِّهِمْ).
چرا که شوق و عشق آن ها به کمال، دائمى است و علم آن ها به عظمت پروردگار همواره رو به افزایش است. بنابراین، دلیلى ندارد که از عبادت او غافل شوند، یا از امید آنان چیزى کاسته گردد.