صفحه ٢٥٦

گرفت و نفر دوم، یا به تعبیرى نفر اوّل در آن حکومتِ غاصبِ جبّار، محسوب مى شد.
با این که عبارات خطبه که در دست ماست، بسیار فشرده و کوتاه است، ولى امام (علیه السلام) چنان ترسیم گویایى از این مرد خطرناک گمراه و گمراه کننده، ارائه فرموده که تقریبآ همه روحیات و تاریخ زندگى این مرد را مى توان در این آیینه دید و همچنین از راز و رمز همکارى تنگاتنگ او با معاویه آگاه شد.
این نکته قابل ذکر است که امام (علیه السلام) این سخن را به بهانه گفتارى که عمروعاص درباره آن حضرت بیان کرده و امام (علیه السلام) را شوخ طبع معرّفى کرده، ایراد فرموده است.