الهى و از وجود بهره‌مند باشد، زيبا و لذّت بخش خواهد بود. اين درك شهودى از فرموده خداوند نيز استفاده مى‌شود، آنجا كه فرمود: أَلَّذِى أَحْسَنَ كُلَّ شَىْء خَلَقَهُ(1)؛ او همان كسى است كه نيكو ساخت هرچه را آفريد.
براساس آيه فوق، خلقت با حسن و نيكويى توأم گشته است و خداوند هرچيزى را زيبا آفريده است و هر موجودى كه بهره بيشترى از هستى دارد و مرتبه وجودى‌اش قوى‌تر و كامل‌تر باشد، جمال آن بيشتر و مشاهده آن لذت بخش‌تر خواهد بود. به عبارت ديگر، هر موجودى به اندازه ظرفيت خود پرتوى از نور جمال احدى را نمودار مى‌سازد و هرقدر كامل‌تر باشد، تجليّات بيشترى از آن را منعكس مى‌سازد. بنابراين، موجودات به جهت ارتباطى كه با خداوند و جمال ربوبى دارند و بدان جهت كه جلوه و تجلى افعال و صفات الهى هستند، در نظر عارف زيبا جلوه مى‌كنند و شخص عارف را سخت مجذوب خويش مى‌سازند:
به جهان خرم از آنم كه جهان خرم از اوست عاشقم بر همه عالم كه همه عالم از اوست
بى شك چنين نگرشى به هستى، ويژه عرفا و سالكان طريق هدايت است و درك آن براى ما دشوار است. چه بسا وقتى ما به پاره‌اى از پديده ها نظر سطحى مى‌افكنيم، آن‌ها را زشت ببينيم، اما در ديدگان واقع بين و حقيقت بين همه پديده ها زيبا هستند و براى رسيدن به اين سطح از درك، بايد سعى كنيم نگرش و رويكردمان به هستى الهى گردد و از حصار تنگ كوته بينى خارج گرديم و در مسير سلوك الى الله قدم برداريم.
ب) مراتب محبت
بطور كلى براى محبت از نظر شدت و ضعف، سه مرتبه مى‌توان قايل شد:
اول ـ مرتبه ضعيف كه مقتضى نزديك شدن به محبوب در شرايط عادى است، ولى هيچ